Epistemoloji Deneme Sınavı Sorusu #435685

Aşağıdakilerden hangisi sentetik a priori bir önermedir?


Bahçemdeki güller pembedir
Çimenler yeşildir
Üçgenin iç açılarının toplamı 180 derecedir
Bütün ıslak nesneler ıslaktır
Dünya, güneş etrafında dönen bir gezegendir

Yanıt Açıklaması: "Deneyimcilerin kabul ettiği iki bilgi türüne ek olarak sentetik a priori de olanaklı mıdır? Başka bir deyişle, hem doğruluğu kesin ve evrensel olan hem de bilgi içeriği boş olmayan bir önerme tipi var mıdır? Kant’a göre, metafizik bilginin olanaklılığı bu tip önermelerin varlığına bağlıdır. Hangi önermeler sentetik a priori türü içinde yer alır? Kant’ın şaşırtıcı iddiası aritmetik ve geometrinin sentetik a priori olduğudur. Bu şaşırtıcıdır çünkü pek çok kişi normalde aritmetik ve geometrinin analitik a priori olacağını düşünmeye eğilimlidir. Örneğin, “2+3=5” önermesinin analitik olduğuna inanmamızın esas bir nedeni “5” kavramının “2+3” kavramı tarafından içerildiğini düşünmemizdir. Ayrıca eğer “2+3=5” sentetik ise, bu durum “2+3”ün “5” kavramını içermediğini gösterir. Ancak bu nasıl olanaklıdır? Kant’a göre “2”, “+” ve “3” kavramlarının bir araya getirilmesi ile “5” kavramı eşlenik değildir. Bu fikri daha iyi anlayabilmek için başka bir aritmetik eşitliği göz önüne alalım: 2+3=4+1. Bu eşitlikte “2+3” kavramı “4+1” kavramını içerir mi? Bu sorunun yanıtı “hayır” gibi görünmektedir. “iki artı üç” kavramsal olarak “Dört artı bir”den oldukça farklı bir düşünceyi dile getirir. O hâlde, eğer Kant haklıysa, aritmetik (ve geometrik) önermeler sentetik a prioridir."
Yorumlar
  • 0 Yorum