Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri Deneme Sınavı Sorusu #927503

Gelibolulu Âlî’nin Hz. Adem'den kendi çağına kadar olan olayları içeren ünlü eseri aşağıdakilerden hangisidir?


Feraidü’l-vilade

Mecmau’l-bahreyn

Nushatü’s-selatin

Zübdetü’t-tevarih

Künhü’l-ahbar


Yanıt Açıklaması:

Âlî’nin hem genelde hem de bu alanda en önemli eseri Künhü’l-ahbar’dır. Künhü’l-ahbar, uzun bir mukaddime ve yazarın Rükn adını verdiği dört bölümden meydana gelir:

1. Rükn’de: Dünyanın yaradılışından, Hz. Âdem’in ortaya çıkışına kadar geçen zaman; bütün yaratıkların ortaya çıkması, hayvanlar, dağlar, denizler, nehirler, göller, adalar ve iklimler ele alınmıştır.
2. Rükn’de: Hz. Âdem’den başlayarak peygamberler, Arap ırkı, Hz. Peygamber, mucizeleri, Emevîler, Abbasîler, Arap emirleri, bilginleri, şeyhleri anlatılır.
3. Rükn: Türk ve Tatar kavimleri ile hakanlarından söz edebilir.
4. Rükn: Osmanlıların ortaya çıkışından 1007 (1598-99) yılına kadar olup biten olaylardan, devrin devlet adamlarından, bilginlerden, şeyhlerden ve şairlerden bahsedilir.

Künhü’l-ahbâr’da olaylar, padişahların saltanat süreleri esas alınarak sıralanmıştır. Her padişahın tahta çıkışı ile yeni bölüm başlar; önce padişahın doğum tarihi yazılır, ardından padişahın saltanat süresi içinde başından sonuna kadar meydana gelen olaylar birinci, ikinci, üçüncü hâdise diye kısımlara ayrılarak verilir. Bu siyasi bilgilerden sonra devrin kültürel olaylarının anlatımı gelir. Burada yazar, padişahın yaptığı hayır ve hasenattan başlayarak her padişah döneminde yetişen devlet adamları ile (sadrazamlar, vezirler, beyler, üst derecedeki memurlar) bilginler, şeyhler, şairler gibi kültür erlerinin biyografilerini verir. Künhü’l-ahbar’ın Osmanlı tarihini anlatan dördüncü. Rükn’ü, iki ciltten meydana gelmiştir: İlk cilt başlangıçtan I. Selim devri sonuna kadar gelir (1520). İkinci cilt, Kanunî Sultan Süleyman’ın tahta çıkışı ile başlar (1520) ve kitabın sonu, farklı nüshalarda değişiklik gösterir. Künhü’l-ahbar bu hâliyle on beş padişahın devrini anlatır: Osman Gazi, Orhan Gazi, I. Murat, Yıldırım Bayezît, Süleyman Şah, Musa, I. Mehmet, II. Murat, II. Mehmet, II. Bâyezit, I. Selim, Kanunî Sultan Süleyman, II. Selim, III. Murat ve III. Mehmet. Doğru cevap E'dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum