Genel Dilbilim 1 Deneme Sınavı Sorusu #1081926

Aşağıdakilerden hangisinde eğik durum işlevi vardır?


Evi gördük.

Onu bulduk.

Ona verdik.

Oraya vardık.

Biz bulduk.


Yanıt Açıklaması:

Eğik durumlar, bir tümce içinde özne, nesne ve dolaylı tümleç dışındaki adların eylemlerle anlam­sal bağını gösteren durumlardır. Örneğin, İstanbul’ dan buraya dün geldik tümcesindeki İstanbul’dan ve buraya sözcüklerindeki {-dAn} ve {-(y)A} ekleri eylemle yön ilişkisi kuran eğik durum ekleridir. Dilbilgisel durum ekleri, zaman zaman eğik durum işlevini yerine getirmek üzere de kulla­nılabilmektedir. Örneğin, Türkçede denize git­tik tümcesindeki deniz adı üzerindeki -e durum eki gitmek eyleminin gösterdiği oluşun hedefini göstermektedir. Denizde yüzdük, denizden geldik tümcelerindeki -de ve -den durum ekleri de ey­lemlerinin gösterdiği hareketin yeri ve kaynağını belirtmek için kullanılmıştır. Eğik durumların bu yer/yön bildirme işlevleri genişletilerek zaman ve yararlanan bilgisi aktarımlarında da kullanılır: saat iki-de (zaman) uyudu, annem-e (yararlanan) temizlik yaptı. Araç durumu ve parçacıl durum diğer eğik anlamlar taşıyan durumlardır. Sırasıyla, eylemin gösterdiği işin hangi araçla/yolla yapıldı­ğını (şiş-le örülüyor, tükenmez kalem-le yazıyor) ve ‘AD’ın bir kısmı’ anlamını (pasta-dan yedi, sınıf-tan biri) kodlamaktadırlar. Verilen örneklerde evi ve onu nesne, ona dolaylı tümleç ve biz özne olduğundan dilbilgisel durumun taşıyıcısıdırlar. Oraya sözcüğü ise üzerindeki -e durum eki ile varmak eyleminin gösterdiği oluşun hedefini göstermektedir. Doğru cevap D’ dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum