Genel Dilbilim 2 Deneme Sınavı Sorusu #373522

Aşağıdakilerden sözcüklerden hangisinin eşadılı vardır?


Üzüntü

Deprem

Alay

Yargıç

Deneyim


Yanıt Açıklaması:

Yargıç-hakim, deneyim-tecrübe, üzüntü-keder eş anlamlı sözcüklerdir. Eşanlamlı sözcükler, anadili konuşucularının zihinlerinde tartışmasız aynı kavramı canlandırır, aynen deprem, zelzele ve yer sarsıntısı sözcüklerinin yaptığı gibi. Bu açıdan, ilgili sözcüklerin temel anlamlarının aynı olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Diğer yandan, bu sözcüklerin herbiri, konuşucuların zihninde farklı tasarımlar/çağrışımlar yaratabilir ve/ya duygu değerleri uyandırabilir. Eşadlılık ise aynı ses dizisinin (/ses imgesinin) birden fazla anlam taşıması durumuna işaret eder. Örneğin Türkçeye hem Farsçadan hem de Yunancadan girmiş ‘alay’ sözcüğü anlamsal olarak birbirinden tümüyle bağımsız iki ayrı sözcüktür ve eşadlılığın bir örneğini sunar: Farsçadan giren ‘alay’ sözcüğü ‘herhangi bir törende veya gösteride yer alan topluluk’ anlamıyla düğün alayı, fener alayı gibi bileşiklerde karşımıza çıkar. Farsçadan giren biçimiyle ‘alay’ sözcüğü aynı zamanda çokanlamlı bir sözcüktür. Yunancadan giren ‘alay’ sözcüğü ise ‘ses tonu, söz, davranış gibi yollarla biriyle, bir şeyle eğlenme; onu küçümseme’ anlamına gelir. Her iki sözcük de günümüz Türkçesinde kullanılmaktadır ve anlamsal olarak aralarında hiçbir bağ yoktur.

Yorumlar
  • 0 Yorum