Katılımcı gözlemde, öğretmen öğretim sürecine ve süreç içerisindeki etkileşimlere katılarak öğrencilerin içinde bulundukları öğretim durumunu, öğretim sürecindeki gelişimlerini ve sürece ilişkin karşılaştıkları problemleri öğrencileri gözlemleyerek, onlarla konuşarak ve doğrudan iletişim kurarak belirler. Katılımcı gözlem sürecinde önemli olan öğretmenin gözlem sürecine katılımının öğrencilerin öğretim yaşantıları üzerinde etkisinin olmaması ve öğrencilerin gerçek öğretim durumlarına ilişkin nitelikleri sunmaları gerekmektedir. Katılımcı gözlem sanat öğretimi sürecinde çocukların çeşitli becerileri kazanımlarını, kavramları ve duygularını ifade etme yeterliklerini gözlemlemek amacıyla öğrencilerin öğretim sürecine ilişkin gelişimlerini yansıtabilecekleri bir ortam oluşturmak amacını taşımaktadır. Bu süreçte öğretmen rolü son derece önemlidir. Çünkü öğretmen çocukların gerçek öğretim yaşantıları içerisinde çalışmalarına, yaşadıkları deneyimlere ve sorunlara ilişkin kendilerini ifade edebilmelerini sağlar. Böylece hem sürece hem de çocukların gelişimlerine ilişkin gerçekçi bir gözlem yapma olanağına sahip olur. Katılımcı gözlemde önemli olan öğretmenin sürece yalnızca çocukların kendilerini ve gelişimlerini gösterebilmelerine olanak tanıyan ortamı oluşturmaktır. Bu nedenle katılımcı gözlem sürecinde öğretmen kesinlikle çocukların davranışları ve etkinliklerine ilişkin eleştirel ve düzeltici yaklaşımlar sergilememelidir. Okulöncesinde çocukların sanatsal etkinliklerde gösterdikleri yaratıcı tavrın niteliği, öğrenciye geribildirim vermek ve yönlendirmek için önemle gözlemlenmesi gereken bir durumdur. Çünkü çocukların sanatsal gelişim sürecindeki performansları ve özelliklerindeki birtakım ayrıntılar öğretmenlerin onlara ilişkin çok özel durumları tespit etmelerini sağlar. Bu nedenle gözlem sürecinde ayrıntılara dikkat etmek, sıra dışı davranışları belirlemek ve özgün tavırları fark etmek önemlidir ve bunun için öğretmenlerin öğrencileri tanımaya ilişkin olarak kullanabileceği araç anekdottur. Anekdot, öğretmenlerin öğretim sürecindeki doğal bir ortamda belli bir amaca yönelik, sistemli, planlı gözlemin sonucunda objektif olarak öğrenciye ilişkin kimi davranışları ayrıntılı şekilde kaydetmesine dayalı bir öğrenciyi tanıma yöntemidir.