AĞIRLIK VE DENGE EL KİTABI

Amerikan Federal Havacılık Kuralları FAR Part-25 ve Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı (EASA) Sertifikasyon Koşulları CS-25 gaz türbinli motorlu büyük uçakların uçuşa elverişlilik ve sertifikasyon koşullarını belirlemektedir. Büyük uçak ise sertifikalandırılmış maksimum kalkış ağırlığı 5700 kg’dan (12500 lbs) daha büyük, ancak dolmuş (commuter) kategorisinde olmayan türbinli motorlu uçak olarak tanımlanmaktadır. Bahsi geçen her iki kural ve standardın 1583 maddesinde uçağa ait ağırlık ve yükleme bilgilerinin, bunların ve ağırlık merkezi sınırlamalarının ya Uçuş El Kitabında ya da bunda atfedilen ağırlık ve denge kontrolü ve yükleme dokümanında bulunmasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle her uçak modelinin bir “Ağırlık ve Denge El Kitabı – (Weight and Balance Manual – WBM)” bulunur. Burada tip ve model kavramlarına da açıklık getirmekte yarar vardır. Örneğin, Boeing 777 tiptir, ancak Boeing 777-300ER, 777 tipinin 300ER modelidir. O nedenle Boeing 777’nin 200LR modelinin WBM’si, 300ER modelinin WBM’sinden farklıdır. Ayrıca, ağırlık ve denge el kitapları uçağı kullanan havayolu şirketlerine göre de farklılıklar gösterir. Örneğin, Ryanair’de kullanılan Boeing 737-800 uçaklarının WBM’si ile Türk Hava Yollarında kullanılan Boeing 737-800’lerin WBM’si farklıdır. Bunun nedeni uçağı kullanan işletmelerin taleplerinden kaynaklanan farklı konfigürasyonlardır. En basit şekilde Ryanair 737-800’leri 189 yolcu ile uçururken Türk Hava Yolları 151/165 yolculuk oturma düzenleri kullanmaktadır. A şirketi aynı uçak modelini 73000 kg onaylanmış maksimum kalkış ağırlığında kullanırken, B şirketi 79000 kg maksimum kalkış ağırlığında kullanmaktadır.