Yapısalcı yaklaşım az gelişmişliğin nedenlerini ülke içi (içsel) faktörlerle, bağımlılık yaklaşımı ise ülke dışı (dışsal) faktörlerle açıklayan merkez-çevre modelleridir.

Yapısalcı görüşün önde gelen isimleri H. Singer, R. Prebisch, C. Furtado ve O. Sunkel olarak sıralanabilir. Prebisch ve diğer yapısalcılar tarafından geliştirilen model bir merkez-çevre modelidir. Karşılaştırmalı üstünlükler teorisine göre oluşturulan uluslararası işbölümünün yerleşmesiyle dünya, merkez (sanayi ürünleri üreten gelişmiş ülkeler) ve çevrenin (merkez ülkelere hammadde ve tarımsal ürünler sağlayan az gelişmiş ülkeler) oluşturduğu bir bütün olmaya başlamıştır. Yapısalcılara göre bu şekilde gelişen merkez-çevre kutuplaşması ve farklılaşması insanlık tarihine damgasını vurmuştur. Yapısalcı tezlere göre, dünya ekonomisinin içinde bulunduğu durum sanayi devrimi ile başlamıştır. Teknolojik gelişme ve bu gelişmenin ürünleri dünya ölçeğinde eşitsiz bir biçimde dağılmıştır. Sanayi devrimiyle, o zamana kadar verimlilikte görülmemiş ölçüde artışlar olurken, bu artışlardan her ülke eşit bir biçimde yararlanamamıştır. Prebisch, verimlilik artışlarından az gelişmiş ülkelerin gelişmiş ülkeler gibi yararlanamadığını belirtmiştir. Gelişmiş ülkeler teknolojik ilerlemenin sağladığı avantajlarla merkez konumlarını korumayı başarmışlardır.