İkinci aşamada, doğum oranları yüksek düzeyini korurken ölüm oranları hızla düşer. Ölüm oranlarının hızla düşmesi ve bunun doğum oranlarında herhangi bir düşme meydana gelmeden önce başlaması, yüksek oranlı nüfus artışına yani “nüfus patlaması”na neden olmaktadır. Geleneksel toplumlarda ait olunan grubu genişletme ve sürdürme zorunluluğu, çocuğun geleceği güvence altına alan bir yatırım aracı olarak görülmesi ve bunun gelenek göreneklerle özendirilmesi az gelişmiş ülkelerdeki doğum oranlarını düşürmenin varsayıldığı kadar kolay olamayacağını düşündürtmektedir. Ayrıca bu toplumlarda dinsel ve kültürel etkenler de çok çocuk yapmayı teşvik etmektedir. Bir yandan doğum oranları düşürülemezken diğer yandan gelişmiş ülkelerden ithal edilen tıbbi teknolojiler, çocuk ölümlerini azaltan kamu sağlığıyla ilgili önemli ilerlemeler, temiz suya erişim koşullarında iyileşme, drenajlar/ kanalizasyonların tamamlanması, kişisel hijyen ve salgın hastalıklarla mücadele yöntemlerinin bulunması ölüm oranlarının azalmasında önemli rol oynamıştır. 18. yüzyılda tarımsal üretimindeki artışlar da açlık sorununu azaltarak ölüm oranlarının düşürülmesinde etkili olmuştur. Demografik geçiş sürecinin üçüncü ve dördüncü aşamalarında, nüfus artış hızı yavaşlarken çalışma çağındaki nüfusun artmaya devam ederek yüksek düzeylere ulaşması “Demografik Fırsat Penceresi” ya da “Demografik Armağan” olarak anılmaktadır.