Neden ve nasıl sorularıyla yönlenen araştırmalardaki amaç, olgular arasındaki ilişkinin yapısını “keşfetmek”tir. Örneğin “çocuk iletişimi nasıldır ve neden böyledir” sorularına cevap ararken bu iletişimi etkileyen diğer olgularla birlikte etkileşim yapısını ortaya koymak gerekir. Çocuk olma halinin niteliksel özellikleri, çocuk iletişiminde kullanılan kanallar, alternatif kanalların işleyiş mekanizması, farklı kanal kullanımlarının nedenleri, iletişimde verilmek istenen mesajın niteliği, mesaj niteliği ve kullanılan kanal arasındaki ilişki ve daha pek çok bağlam bu araştırma amacı içinde birbirleriyle anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde gözlenebilir. Bu tip keşifsel çalışmalar özü itibariyle teori geliştirme çalışmalarıdır.