Bu araştırmalara bazen "açımlayıcı araştırmalar" da denilmektedir.

Bu araştırmalar genelde etki - tepki ilişkisi ya da neden -  sonuç bağlantılarını araştırmaktadır.

Çoğu zaman deneysel ya da yarı deneysel modelle kullanılarak gerçekleştirilir.

Bu tür araştırmalarda iki değişken arasındaki ilişkinin türü, yönü, düzeyi ve şiddetini açıklama çabası ön plandadır.

Bu tür araştırmalarda bağımsız değişken olarak adlandırılan ögedeki değişimin bağımlı değişken üzerinde bir etki/değişim yaratması beklenir.