İlk Müslüman Türk Devletleri Deneme Sınavı Sorusu #1054880

Aşağıdakilerden hangisi, Yağmaların hükümdarına “Buğra Han” dendiğini kaydeden tek kaynağın ismidir?


Mücmelü’t-Tevârîh ve’l-Kısas

Keşfu’l-Akabe

Divan-ı Kebir

Kitab-ı Dekâyik ül Hakâyik

Mûnis el Havarif


Yanıt Açıklaması:

Yağmaların hükümdarına “Buğra Han” dendiğini kaydeden tek kaynak Mücmelü’t-Tevârîh ve’l-Kısas’dır. Bu eser, 1126 yılında tamamlanmıştır ki, verdiği bilgi çok geç bir dönemi yansıtmaktadır. Zira artık, Karluklar ve Çiğiller gibi, Yağmaların da yaşadığı Kâşgar bölgesindeki Türk hakanlığı yöneticilerinin Buğra Han unvanı taşıdıkları ya da burada bu unvanla ilk meşhur olan Harun Buğra Han’ın çocuklarının burada bulundukları bilinmektedir. Üstelik, Yağmaların 840 yılından sonra Kâşgar bölgesine geldiği fikri kabul edilirse, bundan bir asır önce, 738’lerde Fergâna’da Uşrûsene hakimi ve çocuklarının “Kara Buğra” unvanı taşıdıkları görülmektedir. Şu halde, “Kara” ve “Buğra” unvanının geç dönemde doğudan gelen Yağmalar ile ilgili değil, Türgiş ve Karluk nüfuz sahasındaki Gök-Türk ve Akhunların bakiyeleri olan Batı Türkleri ile ilgilidir.

Bugünkü bilgilerimiz ışığında, Anadolu’da yazıldığı bilinen, en erken tarihli kaynak olduğu kabul edilen, günümüze gelebilmiş ilk eser, Kayserili İbnü’l Kemal’in Danişmendli Beyliği’nin kurucusu Gümüştekin Ahmet Gazi (öl.1105) adına kaleme aldığı Farsça Keşfu’l-Akabe adlı eserdir. Divan-ı Kebir ise Mevlânâ Celâleddin Rumî’nin, tasavvufî anlayışını ve düşüncelerini ortaya koyduğu Farsça yazmış olduğu eserlerinden biridir. Kitab-ı dekâyik ül hakâyik ve Mûnis el havarif, 1271-1272 tarihinde Aksaray ve Kayseri’de Sivaslı İbn El Sicistani, tarafından yazılan minyatürlü Selçuklu yazmasının bölümlerinin ismidir.

Yorumlar
  • 0 Yorum