İlk Müslüman Türk Devletleri Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Mısır’ın Altın Çağı” olarak bilinen Tulunuğlu devleti döneminde, Tulunoğularının hani alanda geliştiği söylenemez?
Kuvvetli bir ordu kurduğundan |
Ticari yolların mevcudiyeti |
Saray teşkilatının kurulması |
Yazılı edebi eserler |
İmar faaliyetleri |
Tulunî Devleti’nden sonra Mısır’da hüküm süren hanedanlıkların tarihine bakıldığında, Tulunîler döneminde Mısır’ın “altın çağı”nı yaşadığını söyleyebiliriz. Kuvvetli bir ordu ve ticarî yolların mevcudiyeti, bu dönemde Mısır halkının refahını arttırmıştır. Tulunîler ile birlikte Mısır’da saray teşkilatı kurulmuş, imar faaliyetleri hız kazanmıştır. Ahmet b. Tulun’un 876-879 yıllarında inşa ettirdiği Tulunoğlu Camii günümüze kadar gelmiştir.
2.Soru
Buğra Han Harun'un bastırdığı dirhemlerde kullandığı "doğunun hakanı" anlamına gelen kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Zahîrü'd-da've |
Emirü'l-âlem |
Seyyidü'l_ümera |
Şihabü'd-devle |
Melikü'l-maşrık |
Buğra Han Harun, durum kendi lehine dönünce 991 yılında Mâverâünnehr’in Fergana bölgesine girdi. Burada bastırdığı dirhemlerde kullandığı “melikü’lmaşrık” (doğunun hakanı), “zahîrü’d-da’ve” (davet destekçisi) ve “Türk Hakan” unvanları onun kimliğini ve politik hedeflerini yansıtmaktadır
3.Soru
960 yılında Balasagun’da “Hanlar Hanı” unvanını alarak bağımsız Karahanlı (Türk Hakanlığı)
devletini kuran hükümdar kimdir?
Baytaş Arslan Han Musa b. Satuk |
Bazir Arslan Han |
Satuk Buğra Kara Han |
Togan Han Ahmed b. Ali |
Arslan Han Mansur b. Ali |
Ülkede İslam’ı yaygınlaştıran Saltuk oğlu Baytaş Musa, 960 yılında Balasagun’da “Hanlar Hanı” unvanını alarak bağımsız Karahanlı (Türk Hakanlığı) devletini kurdu.
4.Soru
Büyük Bulgar Devleti hangi yılda ve kim tarafından kurulmuştur?
830- Çeremiş |
630-Kubrat |
730-Mari |
530- Udmurt |
635- Ogur |
VI. yüzyılın sonlarında Göktürk Kağanlığı’nın idaresi altına giren Bulgarlar, Göktürk Devleti’nin yıkılışıyla (630) Kubrat adlı liderlerinin önderliğinde Büyük Bulgar Devleti’ni kurmuşlardır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İdil Bulgar devletinin Moğol seferlerinin başlangıcına kadar istikrarlı bir şekilde gelişmesinin nedenlerinden biri değildir?
Toprakların verimli olması
|
İdil Nehrinin su ürünlerine ulaşımı sağlaması
|
Halkın tarım ürünleri için vergi ödememesi
|
Düz bir coğrafyaya sahip olmaları
|
Göçebe bir kültürü benimsemeleri |
Göçebe bir kültürü benimsememişlerdir. Komşu halkların yerleşik düzene sahip olmaları onların da yerleşik hayata geçmelerine sebep olmuştur.
6.Soru
1025 yılında Semerkand önlerinde Sultan Mahmud ile buluşan, başbaşa “Tu^ra^n ve İra^n” yararına olan konularda görüşen ve yeniden dostluğu tesis eden aşağıdakilerden hanhisidir?
İlig Muhammed |
Arslan Mansur |
Kadır Yusuf |
Ali Tegin |
Togan Muhammed |
Kadır Han Yusuf, Sultan Mahmud ile yeniden dostluk tesis etti. 1025 yılında Semerkand önlerinde buluşan han ve sultan, başbaşa “Tu^ra^n ve İra^n” yararına olan konularda görüşmelere başladılar.
7.Soru
Türkler’i hizmetine alan ilk Abbâsî halifesi kimdir?
el-Mansur |
Mehdî |
Mehdî Billâh |
Hâdî İlelhak |
Me’mûn |
Türkler’i hizmetine alan ilk Abbâsî halifesi el-Mansur’dur. O oğlu Mehdi'ye mevâliye iyi muamele etmesini, onların gönüllerini kazanmasını ve özellikle Abbâsîler’in iktidara gelmesinde büyük katkıları olan Horasan halkıyla yakından ilgilenmesini tavsiye etmiştir. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
İdil Bulgarları ile Ruslar arasındaki mücadelenin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
İdil Bulgarların bir heyetin Rus Knezi Vladimir’e İslamiyet’in kabulü için teklifte bulunması |
Rusların İslam dinine karşı ideolojik bir savaş başlatması |
Hazar Hakanlığı’nın yıkılmasında sonra İdil Bulgarlarının bağımsızlıklarını kazanması |
Bulgarların 1088’de Murom’u, 1107’de ise Suzdal’ı kuşatması |
Her iki tarafın da İdil bölgesindeki ticareti ve genel olarak bölgeyi kontrol altına alma isteği |
A şıkkında ifade edilen Rusların Hristiyanlığı Kabul etmeden önceki olaydır. B şıkkındaki gelişme ise Rusların Hristiyanlığı kabulünden sonra olmuştur. C ve D şıklarında belirtilenler Ruslarla idil Bulgarları arasındaki mücadelenin nedeni değil; mücadele süreci içerisinde olan gelişmelerdir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi savaş boyunca Gaznelilerin yanında yer alan kişilerden biri değildir?
Sultan Mahmud |
Emir Nas |
Ebü Nasr Ahmed el-Ferigüni |
Muhammed et-Tai |
İlig Nasr |
Türk-Halaç grupları, Hind-Afganlılar ve kalabalık Oğuz birliklerinden müteşekkil ordusu ile Sultan Mahmud, kardeşi ordu komutanı Emîr Nasr, Cüzcân valisi Ebû Nasr Ahmed el-Ferîgûnî ve Arap emiri Muhammed
et-Tâî ile birlikte Hind, Arap, Kürt vs. halklardan askerlere ordunun merkezinde görev verdi.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Yağmaların hükümdarına “Buğra Han” dendiğini kaydeden tek kaynağın ismidir?
Mücmelü’t-Tevârîh ve’l-Kısas |
Keşfu’l-Akabe |
Divan-ı Kebir |
Kitab-ı Dekâyik ül Hakâyik |
Mûnis el Havarif |
Yağmaların hükümdarına “Buğra Han” dendiğini kaydeden tek kaynak Mücmelü’t-Tevârîh ve’l-Kısas’dır. Bu eser, 1126 yılında tamamlanmıştır ki, verdiği bilgi çok geç bir dönemi yansıtmaktadır. Zira artık, Karluklar ve Çiğiller gibi, Yağmaların da yaşadığı Kâşgar bölgesindeki Türk hakanlığı yöneticilerinin Buğra Han unvanı taşıdıkları ya da burada bu unvanla ilk meşhur olan Harun Buğra Han’ın çocuklarının burada bulundukları bilinmektedir. Üstelik, Yağmaların 840 yılından sonra Kâşgar bölgesine geldiği fikri kabul edilirse, bundan bir asır önce, 738’lerde Fergâna’da Uşrûsene hakimi ve çocuklarının “Kara Buğra” unvanı taşıdıkları görülmektedir. Şu halde, “Kara” ve “Buğra” unvanının geç dönemde doğudan gelen Yağmalar ile ilgili değil, Türgiş ve Karluk nüfuz sahasındaki Gök-Türk ve Akhunların bakiyeleri olan Batı Türkleri ile ilgilidir.
Bugünkü bilgilerimiz ışığında, Anadolu’da yazıldığı bilinen, en erken tarihli kaynak olduğu kabul edilen, günümüze gelebilmiş ilk eser, Kayserili İbnü’l Kemal’in Danişmendli Beyliği’nin kurucusu Gümüştekin Ahmet Gazi (öl.1105) adına kaleme aldığı Farsça Keşfu’l-Akabe adlı eserdir. Divan-ı Kebir ise Mevlânâ Celâleddin Rumî’nin, tasavvufî anlayışını ve düşüncelerini ortaya koyduğu Farsça yazmış olduğu eserlerinden biridir. Kitab-ı dekâyik ül hakâyik ve Mûnis el havarif, 1271-1272 tarihinde Aksaray ve Kayseri’de Sivaslı İbn El Sicistani, tarafından yazılan minyatürlü Selçuklu yazmasının bölümlerinin ismidir.
11.Soru
- Askeri
- Dini
- Siyasi
- Sivil
Yukarıdaki alanlardan hangisi veya hangileri Bulgar hükümdarlarının hakimiyetindedir?
Yukarıdaki alanlardan hangisi veya hangileri Bulgar hükümdarlarının hakimiyetindedir?
I ve II
|
I, II ve III
|
I, II, III ve IV
|
II ve III
|
II, III ve IV |
Bulgar hükümdarı bu alanlardan tümünde hakimiyet sahibiydi.
12.Soru
Şerefüzzamân el-Mervezî göre Karluk birliği kaç boydan oluşmaktadır?
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
Eserini 1120 yılında yazan Şerefüzzamân el-Mervezî de nakletmektedir: “Türklerden Karluklar, Tûnis
(Tûlis) dağında oturuyorlardı. Bu dağ, Altın Dağ’dır. Toguzguz’a itaat ediyorlardı. Sonra, onlara karşı direndiler ve Türkesiyye (Türkeşiyye) ülkesine çıktılar. Onlarla çatışmaya girdiler ve ülkelerini istila ederek sultanlarını yendiler. Oradan İslam ülkesine çıktılar. Onlar dokuz gruptur; Üç Çiğiliyye, üç Ba’sekiliyye, bir Bulak, bir Kûkerkîn ve bir de Tuhsî idi”.
13.Soru
Satuk Buğra Han Orta Çağ İslam ve Osmanlı kroniklerine göre Müslüman olduğu tarih aşağıdakilerden hangisidir?
913 |
915 |
918 |
921 |
924 |
Orta Çağ İslam kroniklerinde “Türk meliki Buğra Han” adı ile kaydedilen Satuk’un en geç 921 yılında Buğra Han unvanı aldığı ve bu tarihten önce de İslam’ı kabul ettiği tesbit edilebilmektedir. Osmanlı kroniklerinde verilen onun Müslüman olduğu tarih ise, 913 yılına tekabül etmektedir.
14.Soru
Horasan’da müstakil bir devlet kurmak için Buğra Han Harun ile anlaşma yapmayı başaran ve bu doğrultuda Ceyhun Nehrinin batısında kalan yerleri kontrolü altına almak için Buğra Han Harun'un desteğini kazanan Türk komutan aşağıdakilerden hangisidir?
Ebû Ali Sîmcûrî |
Fâik |
Beg Tüzün |
Hâcib İnanç |
Ebû Muhammed Abdullah el-Vâsıkî |
Üçüncü grup Ebû Ali Sîmcûrî, Fâik, Beg Tüzün, Hâcib İnanç gibi Sâmânî topraklarını aralarında paylaşmak için mücadele eden Sâmânîlerin Türk asıllı komutanları idi. Bunlardan Ebû Ali Sîmcûrî, Horasan’da müstakil bir devlet kurmak için Buğra Han Harun ile gizlice yazışmaya başladı. Onunla kurduğu dostluk sonucunda bir anlaşma yapmayı başardı. Buna göre, Buhara, Semerkand gibi Ceyhun nehrinin doğusunda kalan yerler Türk Hakanlığı’na, nehrin batısında kalan yerler ise kendisinin olmak üzere Sâmânî ülkesini paylaşacaklar ve bunun için iki taraf birbirine yardım edecekti.
15.Soru
Türkler arasında İslâmiyeti resmî din olarak kabul eden ilk devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Gazneliler |
Selçuklular |
Uygurlar |
Osmanlılar |
İdil Bulgar Devleti |
Türkler arasında İslâmiyeti resmî din olarak kabul eden ilk devlet ise İdil (Volga) Bulgar Devleti’dir. 922’de mucizevî bir hidayet eseri olarak İslâm’ı kabul eden Bulgar hükümdarı İlteber Almuş, Abbâsî Halifesi Muktedir Billâh’a bir elçilik heyeti göndererek kendisine İslâm dinini tebliğ edecek din bilginleri (fakihler), cami ve kale yapımına yardımcı olacak ustalar istemiştir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ihşidiler ve Tuluniler Devletlerinin ortak özelliklerinden biri değildir?
Suriye ve Mısır bölgelerinde kurulmuşlardır. |
Abbasi halifeliğinde merkezi yönetimin zayıfladığı bir dönemde ortaya çıkmışlardır. |
İlk hükümdarlar döneminde oldukça bağımsız hareket etmişlerdir. |
Müslümanlığı benimseyen Türklerin kurduğu devletlerdir. |
Kurucularının ölümünden sonra zayıflamışlardır. |
Her iki devlet de Müslümanlığı benimsemişlerdir.
17.Soru
Ülkenin batı tarafında Sâmânîlerle ilişkileri yürüten Baytaş Arslan Han'a tabi olan Türk Hakanlığı hanedan mensubu aşağıdakilerden hangisidir?
İlig Nasr |
Togan Han Muhammed |
İlig Tonga Süleyman |
Cafer Tegin |
Kadir Han Yusuf |
Baytaş Arslan Han’a tâbi olan kardeşi İlig Tonga Süleymân ise Tarâz ve Kâşgar’da bulunmaktaydı ve ülkenin batı tarafında Sâmânîlerle ilişkileri yürütüyordu.
18.Soru
Sürekli olarak savaş halinde bulunan Ruslar ve Bulgarlar arasında 1230 yılında imzalanan barış antlaşmasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Savaşın her iki devlete de ticari açıdan zarar vermesi. |
Bulgarların Hristiyanlaşmaya başlaması |
Yaklaşan Moğol tehlikesine karşı birlikte mücadele etme fikri |
Rusların seferlerinin başarıya ulaşması |
Abbasi devletinin müdahalesi |
Yaklaşan Moğol tehlikesine karşı birlikte hareket etme düşüncesi neticesinde barış antlaşması imzaladıkları varsayılmaktadır.
19.Soru
- Askeri
- Dini
- Siyasi
- Sivil
Yukarıdaki alanlardan hangisi veya hangileri Bulgar hükümdarlarının hakimiyetindedir?
I ve II |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
II ve III |
II, III ve IV |
Bulgar hükümdarı bu alanlardan tümünde hakimiyet sahibiydi.
20.Soru
Mâverâünnehr, “nehir ötesi” anlamına gelir ve aşağıdaki hangi nehri ötesi anlamında kullanılmıştır?
Ceyhun Nehri |
Çu Nehri |
Kuça Nehri |
Seyhun Nehri |
Talas Nehri |
Mâverâünnehr: Arapça bir terkip olan kelime, “nehir ötesi” anlamına gelir ve burada “Ceyhun nehri ötesi” anlamında kullanılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ