Hükümlülerin Çalıştırılması
Genel Olarak
Türk infaz hukukunda hükümlünün çalışma zorunluluğu bulunmaz. Gerçekten kurum hekimi tarafından ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olduğu belirlenen meslek sahibi olmayan
hükümlüler ile meslek sahibi olan istekliler, kurum imkânları ölçüsünde belirlenen ücret
karşılığında atölye veya iş yurtlarında çalıştırılabilir (CGTİHK m.29/1).Kanımızca cezaevindeki düzen ve disiplinin sağlanması ve yeniden topluma kazandırılması bakımından
hükümlüye çalışma zorunluluğu getirilmelidir. Bu sebeple bu konuda idareye takdir yetkisi
verilmesi yerinde olmamıştır. Ancak mevcut infaz kurumlarında çalışma konusuyla ilgili
alt yapının bulunmaması böyle bir hüküm getirilmesine neden olmuştur.
Çalıştırmanın amacı, hükümlülerin salıverilmelerinden sonra yaşamlarını sürdürecek meslek ve sanatları öğrenmelerini sağlamak, çalışma ve üretme isteklerini geliştirmek
veya güçlendirmektir. Çalıştırmada hükümlünün yeteneği, becerisi, eğilimi, zihinsel ve
bedensel durumları göz önünde bulundurulur (CGTİHK m.29/2).
Öte yandan, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumlarında bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanmış hükümlüler, kurum
dışındaki iş alanlarında çalıştırılabilir. Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ceza infaz
kurumu görevlileri gözetiminde, kapalı ceza infaz kurumunda bulunanlar ise iç ve dış
güvenlik görevlilerince alınacak tedbirler altında çalıştırılır.
Çocukların Çalıştırılması
Çocuk hükümlülerin çalıştırılması yalnızca meslek eğitimine yönelik olur. Öğretim kurumlarına veya örgün eğitime devam eden çocuk ile genç hükümlüler, öğretim yılı içinde
atölye ve iş yerlerinde çalıştırılmaz (CGTİHK m.29/3). Öte yandan çocuk eğitimevlerinde
bulunan hükümlülerin, kurum dışında çalıştırılmaları sırasında kurum görevlilerinin gözetimi ve muhafazası aranmaz (CGTİHK m.30).
Kurum Hizmetinde Çalıştırma
Kurum yönetimi, cezasının en az bir yılını iyi hâlli olarak çekmiş bulunan hükümlüleri,
durumlarına uygun kurum içi hizmetlerde çalıştırabilir. Çocuk hükümlüler, kendi yaşam
alanları veya eğitsel amaçlar dışında çalıştırılamaz. Bununla birlikte hükümlü, yöneticilerin ve görevlilerin kişisel işlerinde çalıştırılamaz (CGTİHK m.31).
Ücret ve Sosyal Haklar
Çalışan hükümlülere ürettiklerinden elde edilen gelirden, çalışmaları karşılığı ücret ödenir ve bu hükümlüler sosyal haklardan yararlandırılır. Sosyal güvenlik kurumlarına tabi
olanlar ile bunların hak sahiplerine yapılan her türlü yardım ve giderler, kendi mevzuatları çerçevesinde ilgili sosyal güvenlik kurumunca karşılanır.