İslam Hukukuna Giriş Deneme Sınavı Sorusu #370714

Hanefîlerde bir nesnenin mal niteliği taşıması için aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip olması gerekmemektedir?


İnsanların bir ihtiyacını gidererek fayda temin etmesi

İktisadi bir değer taşıyan

O şeyden bir şekilde yararlanmanın bir ilahi din tarafından mubah görülmüş olması

Müstakil bir varlığı olması

Çok az miktarda da olsa toprak ya da buğday


Yanıt Açıklaması:

Hanefîlerde bir nesnenin mal niteliği taşıması için iki temel özelliğe sahip olması gerektiği söyleyebiliriz: 

  1. 1. İnsanların bir ihtiyacını gidererek fayda temin etmesi (örf unsuru). Tanımdaki “insan tabiatının meyletmesi” ifadesi insanların mal dediği ve yararlandığı, başka bir ifadeyle örfen ve iktisadi olarak değer taşıyan şeyleri ifade eder. Buna göre bir şekilde fayda temin etmediği için iktisadî değer taşımayan, mesela az miktardaki toprak, leş (meyte), akmış kan mal tanımının dışında kalmaktadır. Ayrıca tek bir buğday tanesi gibi tek başına bir fayda temin etmeyen nesneler de böyledir. Bir şeyin mal olabilmesi için o şeyden bir şekilde yararlanmanın bir ilahi din tarafından mubah görülmüş olması bir ön şart mesabesindedir. 
  2. Müstakil bir varlığı olması (fiziki unsur). Hanefî doktrininde bir nesnenin mal olmasının ikinci şartı Mecelle’nin tanımındaki “iddihar olunabilme” ifadesinin içerdiği, üzerinde doğrudan ferdi hakimiyet kurulabilmesi unsurudur. Bu unsur özellikle bir malın kullanılması ile elde edilecek faydayı ifade eden “menfaat”i mal tanımının dışında tutmak gayesiyle eklenmiştir. Zira menfaatlerin doğrudan ihraz edilmesi Hanefîler’e göre mümkün değildir. Bundan dolayı menfaatlerin tek başına konu oldukları akitleri (kira vb.) hacet ilkesinin bir gereği olarak kabul ederler. 
Yorumlar
  • 0 Yorum