Gelenek birikimi içinde sıhhatli unsurlar yanında sıhhatsiz, temelsiz,
marazi unsurlar da tabii ki bulunacaktır. Gelenekçilik, muhafazakâr bir
tutumla sıhhatli-sıhhatsiz ayrımına çok itibar etmeden, sadece “müslümanlar
arasında intikal etmesi” özelliğini dikkate alarak geleneğin sürdürülmesini,
yaşanmasını ister. Gelenekçi oluşumların liderleri çoğunlukla şeyh, üstad,
mevlâna, âlim, imam gibi lakaplarla anılırlar ve geleneksel dini eğitim almış
kişiler arasından çıkarlar. Silsile sistemi bu yapılarda bugünü geçmişe bağlar.
Ayrıca gelenek içinde bazı mertebeler oluşmuştur ve bu hiyerarşiye saygılı
davranışlar beklenir. Yapılanmada erkek egemen bir çalışma sistemi
mevcuttur. Meseleler karşısında aklî olanlardan ziyade naklî çözümler tercih
edilmektedir. Günümüz İslâm dünyasının en önemli gelenekçi yapıları, selefi,
tasavvufi ve medrese kökenli olanlardır.