Klasik Mantık Deneme Sınavı Sorusu #475167

Aşağıda tümevarım (indüktif akıl yürütme) ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?

 


Öncüllerden tümel veya tikel bir sonuca varılır.

 

Varılan sonuç gözlemleri aşan bir nitelik kazanır.

 

 

Öncüller sonuç için bir dayanak sağlar.

 

Öncüller sonucu zorunlu kılmaz.

 

 

Öncüller doğruysa sonuç da doğru olur.

 


Yanıt Açıklaması:

 

Tümevarımda ise öncüllerden tümel veya tikel bir sonuca varılır. Yani sonuç, öncüllerle sınırlı kalmayarak, öncülleri aşan bir bilgiye bizi götürür. Örneğin şimdiye kadar gözlemlediğim bütün kargalar, tüm kargaların belki de çok küçük bir bölümünü oluşturur. Bu gözlemlediğim kargalardaki bir özelliği tüm kargalara yükleyerek ve gözlemlediğimiz miktarı aşmakta ve mantıkça yeterli dayanağımız olmadan bir sonuca gitmekteyiz. Söylediklerimizi çıkarım biçimine getirecek olursak tümevarımı daha iyi anlayabiliriz.

Gözlediğim a1 kargadır ve karadır.

Gözlediğim a2 kargadır ve karadır.

Gözlediğim a3 kargadır ve karadır.

Gözlediğim a4 kargadır ve karadır.

Gözlediğim a5 kargadır ve karadır.

O halde, bütün kargalar karadır.

Buna göre verilen şıklardan A ve B şıkları doğru olur.

Tümevarımda varılan sonuç, gözlemleri aşan bir nitelik kazanmakta ancak öncüllere dayanmaktadır. Bu akıl yürütmede öncüller, sonuç için bir dayanak sağlamakta ama sonucu zorunlu kılmamaktadır. Buna göre C ve D şıkları da doğru olur.

Tümdengelimde öncüller doğruysa sonuç da doğru ve sonuç öncüllerden çıkarılıyorsa da geçerlidir. Tümevarımda ise bütün öncüller doğru olsa bile sonuç yanlış olabilir. Buna göre E şıkkında verilen ifade tümevarım için yanlış tümdengelim için doğrudur. 

Yorumlar
  • 0 Yorum