Küçük işletmelerin örgüt yapısını tasarlarken dikkate almaları gereken bir takım bilimsel ilkeler vardır.
Bunlar;
1. Amaç birliği
Organizasyon yapısı içinde yer alan bütün birimlerin temel hedeflere yönelik alt amaçları
olmalıdır. Birimlerin kendi amaçları arasında bütünlük olmalı ve işletmenin temel hedefine
katkıda bulunacak bir sinerji etkisi yaratmalıdır.
2. İşbölümü ve uzmanlaşma
Her işletmede işler farklı derecelerde bölünür. İşbölümü uzmanlaşma sağlar. Böylece emek ve
zaman verimliliği elde edilir. İşbölümü sayesinde işler, o konuda bilgi ve deneyim sahibi kişiler
tarafından gerçekleştirilir.
3. Uygun yönetim/kontrol alanı
Yönetim ya da kontrol alanı, bir yöneticiye doğrudan bağlı ast sayısını ifade eder. Yöneticilerin
doğrudan yönetebileceği astların sayısı gelişigüzel belirlenmemelidir. Yöneticinin etkili ve
verimli bir şekilde yönetebileceği bir sayı olmalıdır. Yöneticinin bilgi, yetenek ve kapasitesi,
astlarının nitelik olarak yeterliliği ve yapılan işin özellikleri, yönetim alanının genişliğinin
belirlenmesinde etkilidir.
4. Yetki ve sorumluluklarda netlik
Organizasyon çapında bütün personelin sahip olduğu yetki ve sorumluluklar açık ve kesin olarak
belirlenmelidir. Bu yetki ve sorumluluklar sözel ve yazılı olarak ifade edilmelidir.
5. Komuta birliği
Her astın yalnızca bir üste bağlı olması ve ondan emir almasını ifade eder. Bu tür bir ilke
faaliyetlerin sürdürülmesinde belli bir düzen sağlanması ve yetki çatışması gibi sorunların
önlenmesini amaçlar. Proje bazlı iş yapan küçük örgütlerde bu ilke, işin doğası gereği ihmal
edilebilir.
6. Yönetim birliği
İşletmelerde birbirine benzer işlerin biraraya getirilerek, oluşturulan faaliyet grubunun yetki ve
sorumluluğunun tek bir yöneticiye verilmesini ifade eder. Amaç faaliyetlerde etkinlik ve düzen
sağlanması yanında, çalışanların uzmanlıklarından en yüksek oranda yararlanabilmektir.
7. Yetki ve sorumluluk dengesi
Her çalışanın sahip olduğu yetki ve sorumluluk arasında denge gözetilmelidir. Yetkinin
kullanımı ile ortaya çıkacak sonuçlarla ilgili yetkiyi kullanan kişinin sorumluluğu da olmalıdır.
Olumsuz sonuçlar nedeniyle kişiden hesap sorulabilmelidir. Buna karşılık çalışanlar sorumlu
oldukları konularda yetkisini kullanma ve emir verme hakkına sahip olmalıdır.