Osmanlı İmparatorluğunun kuruluş, gelişme ve bu inceleme kapsamında ele alınan döneminde, yeni yapı üretimi ile onarım mekanizmalarının karşılaştırılması da ilginç sonuçlar vermektedir. Bunlardan ilki, her iki olgunun karar mekanizmasındaki farklılaşmadır. Yeni yapılaşma hareketi “bireyci”dir. Vakfa bağlanan bir yapının parasal kaynağının onu yaptıranın olması, girişimin kişiden gelmesi, vakfın özel koşullarını tamamen kişinin saptaması, vakfı yaşatacak gelir kaynaklarının yine kişinin malı olarak görülen kaynaklardan oluşması, o yapıyı yaratan süreci bireysel yapar. Oysa, yapı tamamlanıp, vakfiyesi düzenlenince kişi-bina ilişkisi kalmaz. Ana yapı ile ona vakfedilen tüm taşınmazların maliki Allah’tır; yapıların devamlılığı kamu yararının bir gereğidir, işlemler sonsuza kadar sürecektir. Yaptıran kişi, artık o yapının çalıştırılması ve yaşatılması yönünde olumlu veya olumsuz bir çaba içine giremeyecek, parasal ve düşünsel bir emek harcamayacaktır. Tüm bu nedenlerle, yeni yapılanmadaki bireyciliğe karşın, onarım alanında bunun aksine bir “kurumsallaşma” ve “kollektif” hareket etme egemendir.