Carroll’un Sosyal Sorumluluk Modeli

Kurumsal sosyal sorumluluk üzerine farklı modeller geliştirilmiş ve alana katkı sağlayan bazı yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu modellerin ilki Archie Carroll’un 1979 yılında geliştirdiği modeldir. Carroll bu modelinde sosyal sorumluluğu ekonomik, yasal, etik ve hayırseverlik boyutlarıyla ele almakta ve şu şekilde açıklanmaktadır.

Ekonomik sorumluluklar: İşletmelerin birinci amacı mal ve hizmet sağlayarak ekonomik karlılığı sağlamaktır. O¨ncelikli amaçları ticaridir, diğer tüm sorumluluklar bu amacın ardından gelir. Dolayı- sıyla sosyal sorumluluk faaliyetleri öncelikle ekono- mik sorumlulukların yerine getirilmesinde aktif rol oynamaktadır.

Yasal Sorumluluklar: İşletmelerden sadece ka^r elde etmeleri değil, aynı zamanda devlet ve yerel yönetimler tarafından yürürlüğe konulan yasa veyönetmeliklere uyması beklenmektedir. Yasal so- rumluluklar kurumsal etiğin bir parçasıdır, dola- yısıyla yasal yükümlülükleri yerine getiremeyen kuruluşlar toplum nezdinde itibar yitireceklerdir. Bu yüzden yasal sorumlulular kurumların asla ihlal etmemeleri gereken kırmızı çizgileridir.

Etik sorumluluklar: İşletmelerden beklenen sa- dece yasal düzlem içinde kalmaları değil aynı za- manda yazılı olmasalar da toplumsal ve kurumsal etik kurallara uyma sorumluluğu taşımalarıdır. Bu etik kodlar dürüst alışveriş, çevreye saygı, paydaş- larla dürüst ilişki geliştirmesi gibi konuları içer- mektedir. Etik sorumluluk kurumsal vatandaşlığın temelini oluşturmaktadır.

Hayırseverlik sorumlulukları: İşletmelerden top- lumun beklentisi toplumu ilgilendiren konularda insiyatif alarak, eğitime, sanata ve sosyal olayla-ra yatırım yapmasıdır. Hayırseverlik zorunlu bireylem değildir, gönüllü olarak emek, zaman vekaynak aktarımını gerekli kılmaktadır. Hayırsever kurumlar diğerlerinden farklılaşır, ancak kurumlar bu yönde bir eğilim geliştirmezlerse de toplum ta- rafından olumsuz anlamda yargılanmazlar.