Mantığın Gelişimi Deneme Sınavı Sorusu #752068

  1. Üç terimle elde edilmiş iki kategorik öncül ve bir sonuç önermesinden oluşur.
  2. Sonuç önermesinde geçmeyen terim her iki öncülde de bir kez geçer ve orta terim olarak adlandırılır.
  3. Sonuç önermesini oluşturan diğer iki terim sınır terimlerdir.
  4. Sınır terimleri büyük terim ve küçük terim olarak belirlenir.
  5. Sonuç önermesinin öncüllerden farklı olması gerekmez.

Yukarıda verilenlerden hangileri Aristoteles’in tanımladığı tasımın özelliklerindendir?


I, II ve III

I, III ve IV

II, III ve V

I, II, III ve IV

II, III, IV ve V


Yanıt Açıklaması:

Aristoteles’e göre tasım (sullogismos), belirli önermelerin varsayılmasıyla, diğer bir önermenin bu varsayımlardan ötürü zorunlu olarak çıktığı uslamlamadır. Tasımı geniş tanımlamasına rağmen Aristoteles’in Birinci Çözümlemeler’de ele aldığı tasımlar özel bir geçerli çıkarım biçimidir. Bu çıkarımlar üç terimle elde edilmiş iki kategorik öncül ve bir sonuç önermesinden oluşur. Sonuç önermesinde geçmeyen terim her iki öncülde de bir kez geçer ve orta terim olarak adlandırılır. Sonuç önermesini oluşturan diğer iki terim sınır terimlerdir (sınırlar). Sınır terimleri de büyük terim ve küçük terim olarak belirlenir. Orta terim her iki öncülde de geçeceğinden, sınır terimleri için üç ayrı durum söz konusudur:

  • Sınır terimlerden biri öncüllerin birinde özne, diğer sınır terim ise diğer öncülde yüklemdir. Birinci durum iki farklı yoldan gerçekleşir: a) Öncülde yüklem olan sınır terim sonuç önermesinde de yüklem, dolayısıyla, öncülde özne olan terim sonuç önermesinde de özne konumundadır. b) Öncülde yüklem olan sınır terim sonuç önermesinde özne, dolayısıyla, öncülde özne olan terim sonuç önermesinde yüklem konumundadır.
  • Sınır terimleri öncüllerin her ikisinde de yüklemdir.
  • Sınır terimleri öncüllerin her ikisinde de öznedir.

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi tasım “Üç terimle elde edilmiş iki kategorik öncül ve bir sonuç önermesinden oluşur.”, “Sonuç önermesinde geçmeyen terim her iki öncülde de bir kez geçer ve orta terim olarak adlandırılır.”,  “Sonuç önermesini oluşturan diğer iki terim sınır terimlerdir.” ve “Sınır terimleri de büyük terim ve küçük terim olarak belirlenir.”. Sonuç önermesinin ise öncüllerden farklı olması gerekmektedir. Dolayısıyla doğru cevap D’dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum