Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi Deneme Sınavı Sorusu #1393912

Harezmşahlar ülkesinde XII. yüzyılda, Seyhun ötesi bozkırlarında yaşayan Türk göçebelerinin İslamlaşmasında ve bunlar arasında bir Türk tarikatının kurulmasında, en büyük rolü oynayan şahıs kimdir?


Ahmed Yesevî

Hacı Bektaşı Veli

Yunus Emre

Mevlana Celaleddin Rumi

Hacı Bayram Veli


Yanıt Açıklaması:

Harezmşahlar ülkesinde XII. yüzyılda, Seyhun ötesi bozkırlarında yaşayan Türk göçebelerinin İslamlaşmasında ve bunlar arasında bir Türk tarikatının kurulmasında, en büyük rolü oynayan şahıs ise Ahmed Yesevî’dir. Etkileri günümüze kadar ulaşan Ahmet Yesevi (Ahmet bin ibrahim bin ilyas Yesevi), 11. yüzyılın ikinci yarısında bugünkü Kazakistan’ın Çimkent şehrinin hemen doğusundaki Sayram (isbicab) kasabasında doğmuştur. Sayram, o dönemde önemli bir kültür ve ticaret merkezidir. Babasının ölümünden sonra, ablası ile birlikte Sayram yakınlarındaki Yesi’ye yerleşen Yesevi, burada “Arslan Baba” adlı bir Türk şeyhinden ilk eğitimini almaya başlamıştır. Türbesi Yesi yakınındaki Otrar’da bulunan Arslan Baba, rivayete göre Muhammed’in emanet ettiği hurmayı Ahmet Yesevi’ye ulaştırmak görevini üstlenmiştir. Mezar-ı fierif’te bulunduğu bir dönemde, imam Rıza’nın öğrencisi olduğu belirtilen Arslan Baba’nın, Yesevi’nin manevi alanda yücelmesinde önemli bir yeri vardır. Yesevi, öğretisini hocası Arslan Baba’dan aldığı “ehl-i beyt” sevgisi ve bu doğrultudaki tasavvuf anlayışı üzerine kurmuştur. Bir Türk sufi tarafından kurulan bu ilk büyük “Türk tarikatı”, önce Maveraünnehir, Taşkent ve çevresi ile batı Türkistan’da etkili olmuştur. Daha sonra Horasan, İran ve Azerbaycan’da yaşayan Türkler arasında yayılan Yesevi tarikatı, XIII. yüzyıldan başlayarak göçlerle Anadolu’ya, oradan da Balkanlara ulaşmıştır. O’nun ve dervişlerinin Harezm’de ve bozkırlardaki derin etkileri asırlarca devam etmiş, Nakşibendilik ve Bektaşilik gibi, büyük tarikatların teşekkülünde etkili olmuştur. Türkçeyi tarikat dili olarak kabul etmekle, Türk tasavvuf edebiyatının kurulmasında da başlıca etken olan Ahmed Yesevî’nin ve Yesevî dervişlerinin, Seyhun havzasındaki İslamlaşma hareketinde, daha XII. yüzyıldan başlayarak, büyük bir rol oynadıkları ve bunun XIII-XVI. yüzyıllarda devam ettiği söylenebilir. Doğru cevap A’dır.

Yorumlar
  • 0 Yorum