Ortaçağ Felsefesi 2 Deneme Sınavı Sorusu #448959

İbn Rüşd’e göre Tanrı-âlem ilişkisini açıklamada seçeneklerdeki yaklaşımlardan hangisi daha işlevseldir?


Sonradan yaratma

 

Sudur teorisi

 

Kadim (öncesiz) anlayışı

 

Sürekli yaratma

İlk Muharrik anlayışı


Yanıt Açıklaması:

Âlemin bir yaratıcısının (fail) bulunduğu gerçe¤ini ısrarla vurgulayan İbn Rüşd, âlemin hem oluşunu hem de ondaki hareketi pasif bir ilk Muharrik anlayışla izah eden Aristoteles doktrininden ayrılmaktadır. Ona göre âlemin faili, bir şeyin tamamlanmasını ve yetkinleşmesini sağlayan sebeplerden biri değil, onu yokluktan varlığa çıkaran bir “gerçek fail”dir. Öte yandan Allah-âlem ilişkisi, sadece basit bir sebep-sebepli (illet-ma’lûl) ilişkisi olarak görülemez; çünkü basit anlamda sebep-sebepli ilişkisinde bazen sebep bulunduğu halde sebepli bulunmayabilir. Oysa en yetkin varlık olan İlk Sebeb’in eseri olan âlemin bulunmaması diye bir durum düşünülemez; zira, O’nun varlığı gibi fiili, dolayısıyla eseri de “süreklilik” (ale’d-devâm) taşır. Bir failin filinin onun varlığından geriye kalması, ancak onun yetkin olmaması durumunda söz konusu edilebilir. Allah hakkında böyle bir şey tasavvur edilemeyeceğinden dolayı, O’nun fiili ve eseri olan âlem “sürekli”dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum