Vakıf­lar, temelde iki ana gruba ayrılır. Birincisi, doğrudan hizmet üreten vakıf­lar, ikincisi ise, birinci grupta yer alan vakıf­ları ayakta tutmak ve hizmet üretmelerini sağlamak üzere kurulan vakıf­lardır. Birinci grupta bulunanlara, aynıyla inti­fa^ olunan vakıf­lar denir ki ca^mi, mescid, medrese, mektep, daru’ş-şifa^ (hastaha^ne), ima^retha^ne (aş-evi), tekke, za^viye, misa^firha^ne, kütüpha^ne, köprü, çeşme, sebil gibi yapılardan oluşan kuruluşlar bu türdendir. İnsanlar, bu tür vakıf müesseselerinin bizzat kendilerinden faydalanırlar; ya^ni hiç bir sınırlama olmadan ca^miye giderler; medrese ve mekteplerde eğitim görürler; çeşmelerden su içer, yol ve köprülerden gelip geçerler. Bu tür vakıf­lara müessesa^t­ı hayriyye (hayır kuruluşları) de denmiştir. İkinci grupta yer alan vakıf­lar ise gelirleriyle intifa^ olunan vakıf­lar adıyla bilinir; bunlar diğer vakıf­ların finans kaynaklarıdır; birinci grupta yer alan vakıf müesseselerini ayakta tutmak için, onlara gelir sağlarlar. Ara^zi^, han, hamam, dükka^n, bina^, para ve benzeri mal ve mülklerin vakfedilmeleri bu türdendir. Bu tür vakıf­lara, Osmanlı döneminde gerçek vakıf (asl­ı vakf) denmiştir.