Bu tür vakıflar, daha ziyâde kendilerinden doğrudan faydalanılan, hukukî ifâdesiyle aynıyla intifâ olunan vakıf kuruluşlarıdır. Meselâ, bir kişi kendisine âit bir arsa üzerine câmi veya mescid yaptırsa, burada ezân okutsa, başka insanlarla birlikte cemaat olup bizzat namaz kılsa, yahut kendisi bulunsun bulunmasın burada namaz kılınmasına izin vermiş olsa, artık o mekân vakfedilmiş (vakf-ı lâzım) sayılır. Bu tür hareketlerle söz konusu mekânı insanların hizmetine sunduğunu açıkça ortaya koyan kişinin, yaptırdığı câmi veya mescid için ayrıca kadıya (mahkemeye) başvurmasına ve tescil yaptırmasına gerek yoktur. Bu mekân fiilen vakıf hâline gelmiş olur. Kişilerin kendi arâzilerinde, yol kenarlarında veya herhangi şahsın mülkü olmayan alanlarda yaptırdıkları çeşmeler, dereler veya nehirler üzerine kurdukları köprüler ve benzeri yapılar da bu türdendir.