Vakıfların kuruluş şekilleri vasiyet, tescil, fiil ve hareketle şeklinde 3 çeşittir. Kişilerin kendi arazilerine ya da herhangi bir şahsın mülkü olmayan alanlarda yaptırdığı çeşmeler, köprüler gibi yapılar gibi kendilerinden doğrudan faydanılan, hukuki ifade ile aynıyla intifa olunan vakıf kuruluşları fiil ve hareketle kurulur. Meselâ, bir kişi kendisine ait bir arsa üzerine câmi veya mescid yaptırsa, burada ezân okutsa, başka insanlarla birlikte cemaat olup bizzat namaz kılsa, yahut kendisi bulunsun bulunmasın burada namaz kılınmasına izin vermiş olsa, artık o mekân vakfedilmiş (vakf­ı lazım) sayılır. Bu tür hareketlerle söz konusu mekânı insanların hizmetine sunduğunu açıkça ortaya koyan kişinin, yaptırdığı cami veya mecsid için ayrıca kadıya (mahkemeye) başvurmasına ve tescil yaptırmasına gerek yoktur. Bu mekân fiilen vakıf haline gelmiş olur.