Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osman Bey ve oğulları zamanında orduyu oluşturan zümrelerden birisi değildir?
Anadolu Suvarileri |
Anadolu Gazileri |
Anadolu Ahileri |
Anadolu Bacıları |
Anadolu Abdalları |
Târihçiler, Osmanlıların ilk yayılma sürecini genellikle gazâ ve cihâd anlayışını
benimsemiş bir fetihler politikası ile açıklarlar. Bu politika, düzenli ve sürekli silâh altında tutulan muntazam (muvazzaf) bir orduya dayanılarak değil, sefer sırasında toplanan, Osman Bey ve oğulları etrâfında kümelenmiş bulunan aşiretlerin eli silâh tutan insanlarının oluşturduğu bir askerî güçle sürdürülmüştü. Bu düzensiz orduya Âşık Paşa-zâde’nin gâziyân-ı Rûm (Anadolu gâzîleri), ahîyân-ı Rûm (Anadolu Ahîleri), bâciyân-ı Rûm (Anadolu bacıları) ve abdâlân-ı Rûm (Anadolu abdalları) şeklinde zikrettiği dört zümreye mensup insanların da önemli katkıları bulunduğu anlaşılmaktadır.
2.Soru
Düyun-ı Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) ile ilgili hangi ifade yanlıştır ?
İdaresi tamamen yabancıların elindedir |
Ödenemeyen borçları tahsil edilebilmesi amacıyla kurulmuştur |
Ülkenin maden, tekel, tütün gibi gelirleri bu kuruluşun idaresine verilmiştir |
Kuruluşun çalışmaya başlamasıyla yabancılardan düzenli borç alınabilmiştir |
Düyun-ı Umumi Kırım savaşından doğan borçları ödemek için kurulmuştur |
Düyun-ı Umumi Osmanlı Devleti'nin Kırım savaşından kaynaklanan borçlarını ödeyememesi üzerine bu borçların ödenmesi için yabancılar tarafından kurulmuştur.Devletin önemli gelir kalemlerine bu kurumca el konulmuş olup, kurumun yeni bir borç bulma gibi bir işlevi yoktur. Doğru yanıt 'D'.
3.Soru
Öşür, kelime olarak onda bir (1/10) anlamına gelen Arapça kökenli bir kelime olup, terim olarak Osmanlı devletinde genellikle halkın ürettiği mahsûllerden, bilhassa hubûbâttan alınan vergiye verilen isimdir. Aşağıdaki ürünlerin hangisinden öşür alınmamaktadır?
Buğday |
Nohut |
Bal |
Su |
Arpa |
Su öşür ürünleri arasında yer almaz
4.Soru
Osmanlı iktisadî sisteminin üç temel ilkesinden biri olan ve hazineye ait gelirleri mümkün olduğu kadar yüksek düzeye çıkarılmaya çalışmak ve ulaştığı düzeyin altına inmesinin de engelleme ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?
Esham |
Fiskalizm |
Mültezim |
Gelenekçilik |
İaşe |
Osmanlı iktisadî sisteminin üç temel ilkesinden (iaşe, gelenekçilik ve fiskalizm) biri olan “fiskalizm, hazineye ait gelirleri mümkün olduğu kadar yüksek düzeye çıkarılmaya çalışmak ve ulaştığı düzeyin altına inmesinin de engellemektir.
5.Soru
Aylık, maaş. Hicri takvime göre kapıkullarına üç ayda bir yapılan maaş ödemesine ne denir?
Aylık, maaş. Hicri takvime göre kapıkullarına üç ayda bir yapılan maaş ödemesine ne denir?
Timar |
Meva^cib |
Cizye |
Ava^rız |
Sekban |
Meva^cib: Aylık, maaş. Hicri takvime göre kapıkullarına üç ayda bir yapılan maaş ödemesi.
6.Soru
I. Çiftlik tasarruf eden reâyânın evli ve Müslüman olması şarttı. II. Reâyâ, çiftlik için her yıl çift bozan denilen bir vergi öderdi. III. Reâyâ öldüğü takdirde çiftliği, bir oğlu varsa ona, birden fazla oğlu varsa defterdemücerred yazılmış olan oğluna intikal ederdi. IV. Çiftçi elindeki araziyi satma, hibe ve vakfetme tasarrufuna sahipti. V. Reâyâ, elde ettiği üründen öşür vermek zorundaydı. Reâyâ çiftlikleri ile ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
I,II,IV |
I,III,IV |
I,III,V |
II,III,IV |
II,III,V |
I,III ve V. ifadeler doğru iken, II ve IV. ifadeler yanlıştır. Çünkü, reâyânın, çiftlik için her yıl ödediği vergi çift bozan vergisi değil resm-i çift vergisi idi. Çift bozan vergisi çiftçinin toprağını bırakıp “terk-i diyar” ettiği takdirde, bir defaya mahsus olarak ödediği vergiydi. Ayrıca Çiftçi elindeki araziyi satma, hibe ve vakfetme tasarrufuna sahip değildi. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.
7.Soru
Kadim düzenin bozulmasına dair, Fatih devrinde yapılan vakıf ve mülklere yönelik meşhur malî ıslahat çerçevesinde Rum Mehmed Paşa ve Nişancı Mehmed Paşa gibi vezirlere yöneltilmiş tenkit kim tarafından yapılmıştır?
Kuyucu Murad Paşa |
Çelebi Mehmet |
Âşıkpaşazâde |
İbşir Paşa |
Çandarlı Halil Paşa |
XVII. YÜZYIL SONLARINA KADAR OSMANLILARDA DEVLET, TOPLUM VE ISLAHAT ANLAYIŞI
Kadim düzenin bozulmasına dair esaslı bir tenkit, Âşıkpaşazâde tarafından Fatih devrinde yapılan vakıf ve mülklere yönelik meşhur malî ıslahat çerçevesinde Rum Mehmed Paşa ve Nişancı Mehmed Paşa gibi vezirlere yöneltilmiştir. Onun Osman Gazi’nin sade hayatını ve bıraktığı mirasın mütevazılığını vurgulaması, İnalcık’ın isabetle belirttiği gibi Fatih’in hazineyi doldurmak için aldığı sert malî tedbirlere karşı tepkisinin ifadesidir. Âşıkpaşazâde, bir kâfirin oğlu olarak vasıflandırdığı Rum Mehmed Paşa’yı İstanbul’un imar ve inşası sürecinde şehre yeni gelenlerin itirazı üzerine kaldırılan ve evlerin mülk olarak değil kira karşılığı tahsis edildiği mukataa usulünü yeniden vaz’ ederek Müslümanların şehri imar etmelerini engellemekle suçlar. Ayrıca onu ulema ve fukaraya verilen yardımları kestiği, Yakup Paşa’yı ise Yahudileri devlet işlerine karıştırdığı için eleştirmektedir.
8.Soru
Hangisi tahrirlerin özellikleri arasında yer almaz?
Tahrirlerin gayesi vergi ve asker toplamayı belirli bir düzene kavuşturmaktı. |
Bir bölgenin tahririne karar verildiği zaman tahrir işlemini yürütecek bir tahrir emi^ni tayin edilirdi. |
Tahrirler, daha ilk padişahlar zamanından itibaren yapılmaya başlanmıştı. |
Köylünün ürettiği mahsuller belirlenirken bolluk ve kıtlık devirlerini dengelemek için beş yıllık ürün ortalaması esas alınırdı. |
Tahrir komisyonu ilgili vila^yete gider ve öncelikle köy, mezraa gibi yerleşim merkezleri, tarım alanları, yaylak ve kışlaklar belirlenerek hukuki^ statüleri tesbit edilirdi. |
Köylünün ürettiği mahsuller belirlenirken bolluk ve kıtlık devirlerini dengelemek için üç yıllık ürün ortalaması esas alınır ve bu mahsullerden ne oranda vergi alınacağı ayrı ayrı yazılırdı.
9.Soru
Osmanlılarda arazi ve timar kayıtlarıyla ilgili defterlerin saklandığı devlet dairesine ne ad verilir?
Mescid |
Defterhane |
Bedesten |
İbadethane |
Kervansaray |
Osmanlılarda arazi ve timar kayıtlarıyla ilgili defterlerin saklandığı devlet dairesine defterhane adı verilir.
10.Soru
Osmanlı'da çarşı ve pazardaki fiyatları, alışverişi ve kaliteyi kontrol işleri kim tarafından yürütülmekteydi?
İhtisab |
Subaşı |
Muhtesip |
Zaim |
Arûs |
Osmanlı'da çarşı ve pazardaki fiyatları, alışverişi ve kaliteyi kontrol işlerine ihtisap, bu görevi yürüten kişiye de muhtesip denilmekteydi. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medrese talebelerine tarih boyunca verilen isimlerden biri değildir?
Câbî |
Mülazim |
Tüllab |
Danişmend |
Suhte |
Medrese talebelerine tarih boyunca talib, fakih, mülazim, talebe, tüllab, danişmend, suhte, softa ve müsteid gibi isimler verilmiştir.
12.Soru
‘’Büyük Kaçgun’’ ne demektir?
Celali isyanları sırasında Anadolu’da yaşayan halkın daha güvenli bölgelere sığınması |
Kasaba ve kentlerde yeterli iş imkanının olmaması üzerine işsiz gençlerin medreselere ya da bey kapılarına yığılmaları. |
Nüfus artışıyla birlikte tarım yapılan toprakların yetmemesi |
Paralardaki gümüş miktarının azaltılmasıyla esnafın mallarını satmak istememesi |
Merkez teşkilatı yönetiminde Haremin etkisinin artmasıyla otorite boşluğunun oluşması |
Celali isyanları sırasında Anadolu’da yaşayan halkın daha güvenli bölgelere sığınması
13.Soru
Aşağıda tahrirler (vergi sayımı) ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Tahrirlerin gayesi vergi ve asker toplamayı düzene sokmaktır. |
Osmanlılardan evvelki Türk-İslâm devletlerinde tahrirler yapılmamıştır. |
Osmanlı Devleti'nde tahrirler, daha ilk padişahlar zamanından itibaren yapılmaya başlanmıştır. |
İdarî, malî ve askerî zaruretler tahrirleri gerekli kılmaktadır. |
Tahrirlerin yapılış sebebi vergi düzenini yerleştirmektir. |
Osmanlılardan evvelki Türk-İslâm devletlerinde tahrirler yapılmakta idi. Araplar Mısır’da ve İspanya’da, Selçuklular İran’da, İlhanlılar İran ve Hindistan’da tahrirler yaptırmışlardı. Anadolu Selçuklularının da iktâ sisteminin esası olarak tahrirler yaptırdıkları bilinmektedir.
14.Soru
II. Mahmud devrinde medreselerin durumu ne olmuştur?
Yeni medreseler açılmıştır
|
Medrerese mezunlarının istihdam alanı daralmıştır
|
Medreseler kapatılmıştır
|
Medreseler iki kısma ayrılmıştır
|
Medreseler tek dereceye inmiştir
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Altın Çağ kavramına karşılık gelir?
Asr-ı Saadet
|
Nizam-ı Âlem
|
Kanun-i kadim
|
Bad-ı heva
|
Selatin-i Maziye
|
16.Soru
Vakıf işlerini idare etmek üzere tayin olunan kişiye ne ad verilir?
Şehzade |
Azad edilmiş köle |
Hakim |
Heyet |
Mütevelli |
Vakıf işlerini idare etmek üzere tayin olunan kişiye Mütevelli adı verilir. Mütevelli için gerekli vasıfları haiz olan herhangi bir şahıs mütevelli olabilir. Ancak bir vakfın mütevellisine o vakfın nezareti tevcih olunmaz.
17.Soru
Kişilerin kendi arazilerine ya da herhangi bir şahsın mülkü olmayan alanlarda yaptırdığı çeşmeler, köprüler gibi yapılar gibi kendilerinden doğrudan faydanılan, hukuki ifade ile aynıyla intifa olunan vakıf kuruluşlarının kuruluş şekilleri aşağıdakilerden hangisi ile açıklanmaktadır?
Vasiyet yoluyla |
Tescil yoluyla |
Fiil ve haraketle |
Temlik yoluyla |
Tahsis yoluyla |
Vakıfların kuruluş şekilleri vasiyet, tescil, fiil ve hareketle şeklinde 3 çeşittir. Kişilerin kendi arazilerine ya da herhangi bir şahsın mülkü olmayan alanlarda yaptırdığı çeşmeler, köprüler gibi yapılar gibi kendilerinden doğrudan faydanılan, hukuki ifade ile aynıyla intifa olunan vakıf kuruluşları fiil ve hareketle kurulur. Meselâ, bir kişi kendisine ait bir arsa üzerine câmi veya mescid yaptırsa, burada ezân okutsa, başka insanlarla birlikte cemaat olup bizzat namaz kılsa, yahut kendisi bulunsun bulunmasın burada namaz kılınmasına izin vermiş olsa, artık o mekân vakfedilmiş (vakfı lazım) sayılır. Bu tür hareketlerle söz konusu mekânı insanların hizmetine sunduğunu açıkça ortaya koyan kişinin, yaptırdığı cami veya mecsid için ayrıca kadıya (mahkemeye) başvurmasına ve tescil yaptırmasına gerek yoktur. Bu mekân fiilen vakıf haline gelmiş olur.
18.Soru
Sipahi timarında, doğrudan doğruya sipahi tarafından işletilen araziye ne ad verilir?
Zeminler |
Mezraalar |
Mülk Arazi |
Bağ-bahçe |
Hassa çiftlikler ve hassa çayırlar |
Sipahi timarında, doğrudan doğruya sipahi tarafından işletilen ve "kılıç yeri" tabir edilen "hassa çiftlikler" ve "hassa çayırlar" vardı. Bağ ve bahçe de hassa ola- bilmektedir. Bizzat sipahiler tarafından işletilen bu çiftliklerin kökeni, Osmanlı öncesinde mevcut olan ma^lika^ne sistemine bağlanmaktadır. Sipahinin kendisi ve ailesi efradı meşgul olmadığı takdirde hassa çiftlikler, sipahi tarafından, mi^ri^ topraklardan ayrılıp, rea^ya^ çiftliklerinden farklı olarak, tamamen şahsi^ ve serbest bir anlaşma usu^lü ile kiraya verilebilirdi.
19.Soru
Osmanlı bağlamında modern tarihçilerin ismini verdiği, devletin zirveye ulaştığı dönem hangi dönemdir?
Osmanlı bağlamında modern tarihçilerin ismini verdiği, devletin zirveye ulaştığı dönem hangi dönemdir?
Klasik dönem |
Altın çağ |
İdeal düzen çağı |
Klasik çağ |
Yükseliş çağı |
Osmanlı bağlamında modern tarihçilerin “klasik çağ” dediği, devletin zirveye ulaştığı dönem, yani Fatih’ten Kanunî devri ortalarına veya sonlarına kadar süren yaklaşık yüz yıllık devir.
20.Soru
Osmanlıların han soyundan olmadığını, diğer beylikler üzerinde egemenlik kurmaya hakkı bulunmadığını iddia eden hükümdar kimdir?
Timur |
Arslan Kara Han |
İlteriş Kağan |
Buğra Han |
Kültigin |
Timur Osmanlıların han soyundan olmadığını, diğer beylikler üzerinde egemenlik kurmaya hakkı bulunmadığını, bunun yerine asıl görevleri olan gazâ ile uğraşmaları gerektiğini düşünüyordu.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ