Değişme, bozulma ya da dönüşüm denilen olguyu anlamak için öncelikle Osmanlı tarihinin dönemleri hakkında kısa bir değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Osmanlı tarihçiliğinin önde gelen ismi Halil İnalcık, dönemlendirmede katı bir teorik çerçeve yerine Osmanlı tarihinin birbirini izleyen dönemlerini şu açılardan incelemeyi öneriyor:
• Osmanlılarla yabancı güçler arasındaki denge,
• hükümdarın otoritesinin imparatorluktaki gelişimi,
• öbür güçler karşısında tesis ettiği denge,
• ve nihayet devletin askerî, malî ve sosyal kurumlarının dayandığı toprak
tasarrufu sisteminin işleyişi.