Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 20. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki vakıflardan hangisi “sâdece fakirlerin karşılıksız faydalanabilecekleri” kuruluşlardır?
Hastahâneler |
Kabristan |
Mescid |
Medrese |
Karakol |
Bunlardan birincisi, zengin-fakir gözetilmeden “herkesin faydalanabileceği” hayır eserleridir. Câmi, mescid, medrese, mektep, kabristan, han, çeşme, bir tür karakol demek olan ribattlar ve benzerleri bu türden vakıflardır. Zengin de olsa bir insanın bunlardan faydalanmasında bir mahzur görülmemiştir. Çünkü zengin bile olsa, bir insanın bu tür müesseseleri sâdece kendisi için yaptırması mânâsızdır. Kendilerinden faydalanılan vakıfların ikinci grubunu ise, “sâdece fakirlerin karşılıksız faydalanabilecekleri” kuruluşlar oluştururlar. İmâretler (aş-evleri), dâ- ru’ş-şifâlar (hastahâneler) ve özellikle sâdece ihtiyaç sâhiplerinin faydalanmaları için kurulmuş yardıma yönelik vakıflar bu türdendir.
2.Soru
Değişme, bozulma ya da dönüşüm denilen olguyu anlamak için öncelikle Osmanlı tarihinin dönemleri hakkında kısa bir değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Osmanlı tarihçiliğinin önde gelen ismi Halil İnalcık, dönemlendirmede katı bir teorik çerçeve yerine Osmanlı tarihinin birbirini izleyen dönemlerini incelemeyi öneriyor.
Aşağıdakilerden hangisi Halil İnalcık'ın önerdikleri arasında yer almaz?
Osmanlılarla yabancı güçler arasındaki denge |
Hükümdarın otoritesinin imparatorluktaki gelişimi |
Öbür güçler karşısında tesis ettiği denge |
Devletin askerî, malî ve sosyal kurumlarının dayandığı toprak tasarrufu sisteminin işleyişi |
Kazanılar toprak ve ganimetlerde zenginleşme |
Değişme, bozulma ya da dönüşüm denilen olguyu anlamak için öncelikle Osmanlı tarihinin dönemleri hakkında kısa bir değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Osmanlı tarihçiliğinin önde gelen ismi Halil İnalcık, dönemlendirmede katı bir teorik çerçeve yerine Osmanlı tarihinin birbirini izleyen dönemlerini şu açılardan incelemeyi öneriyor:
• Osmanlılarla yabancı güçler arasındaki denge,
• hükümdarın otoritesinin imparatorluktaki gelişimi,
• öbür güçler karşısında tesis ettiği denge,
• ve nihayet devletin askerî, malî ve sosyal kurumlarının dayandığı toprak
tasarrufu sisteminin işleyişi.
3.Soru
I. Çürümüş bir kozmopolit toplum haline gelen yeniçeri ve sipahi ocaklarını tamamen kaldırıp yok ederek onların yerine Anadolu, Suriye ve Mısır Türkleriyle Türkmenlerinden millî bir ordu kurmak.
II. Payitahtı İstanbul’dan Anadolu’ya nakledip kozmopolit bir çevreden millî bir çevreye geçmek.
III. İlmiyenin siyasî ve malî etki ve gücünü kırarak bu zümrenin devlet işlerinden elini çekip onları bir din ocağı haline getirmek.
IV. Kozmopolit saray geleneklerini değiştirerek Harem-i Hümayunu tasfiye etmek ve hanedanın Türk ailelerinden nikâhla kız almasına yol açmak.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri II. Osman'ın ıslahat yapmak istediği konulardandır?
Yalnız I |
I ve II |
II ve IV |
I, II ve III |
Hepsi |
Bütün seçenekler II. Osman'ın ıslahat yapmak istediği konulardandır
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde “Usulü’l-hikem fî Nizami’l-âlem” adlı eserin yazarı doğru olarak verilmiştir?
Lütfi Paşa |
Mustafa Âli |
Koçibey |
Aşıkpaşazade |
Hasan Kâfî |
Hasan Kâfî
5.Soru
İslâm’ın ilk dönemlerinden XX. yüzyılın başlarına kadar İslâm ülkelerinin sosyal ve ekonomik hayâtında önemli roller oynayan dînî ve hayrî müesseselerin adı olarak kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Hayrât |
Akar |
Vakıf |
Külliye |
Teşkîlat |
Vakıf (vakf), Arapça bir kelimedir. Sözlükte durdurmak, alıkoymak, hapsetmek
mânâlarına gelir. Terim olarak, İslâm’ın ilk dönemlerinden XX. yüzyılın başlarına
kadar İslâm ülkelerinin sosyal ve ekonomik hayâtında önemli roller oynayan dînî
ve hayrî müesseselerin adı olarak kullanılmıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tekalif-i şakka’nın anlamını karşılamaktadır?
Müslümanlardan alınan vergi
|
Taşrada yöneticilerin aldığı olağanüstü vergi
|
Gayrimüslimlerden alınan askerlik vergisi
|
Yol vergisi
|
Hayvanlar üzerinden alınan vergi
|
7.Soru
Osmanlı imparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan arazilere ne ad verilmektedir?
Zemin |
Reaya |
Mülk |
Miri |
Vakıf |
Osmanlı imparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan arazilere zemin adı verilmektedir.
8.Soru
Enderun görevlilerinin dış görevlere atanmalarına ne ad verilir?
Devşirme
|
Pençik
|
Çıkma
|
Terfi
|
Azil
|
9.Soru
XVI. yüzyıl başlarında mevcut defterdarlıkları ek olarak kurulan defterdarlık aşağıdakilerden hangisidir?
Mısır Defterdarlığı |
Bağdad Defterdarlığı |
Anadolu Defterdarlığı |
Rumeli Defterdarlığı |
Arap Defterdarlığı |
XVI. yüzyıl başlarında, Anadolu ve Rumeli defterdarlıklarına ek olarak bir Arap Defterdarlığı kurulmuştu.
10.Soru
Aşağıdaki hazinelerden hangisi II. Mahmud devrinde oluşturulmuştur?
Birun hazinesi |
Tershane-i Amire hazinesi |
İrad-ı Cedit Hazinesi |
Zahire Hazinesi |
Mansure hazinesi |
Mansure hazinesi II. Mahmud devrinde oluşturulmuştur.
11.Soru
İçindeki gümüş miktarı azaltılmış akçeye ne denilmektedir?
Lira |
Ak akçe |
Bakır akçe |
Züyuf akçe |
Altın akçe |
İçindeki gümüş miktarı azaltılmış akçeye züyuf akçe denilmektedir.
12.Soru
Geleneksel silahların kullanılması ve düşmanların yeni icad ettikleri silahların benimsenmesi hususlarında gösterilen ihmalkar davranışları eleştiren eser aşağıdakilerden hangisidir?
Düsturü’l-amel |
Hırzü’l-Mülûk |
Kitâb-ı Müstetâb |
Hülâsa-i Mezâmin-i Defter-i Divan |
Usulü’l-hikem fî Nizami’l-âlem |
Usulü’l-hikem fî Nizami’l-âlem, Geleneksel silahların kullanılması ve düşmanların yeni icad ettikleri silahların benimsenmesi hususlarında gösterilen ihmalkar davranışları eleştiren eser
13.Soru
Tahsi^s ve irsa^d kabi^linden olmayan, ya^ni kişinin gerçekten kendi mülkü olan bir malı gelir kaynağı olarak bir hayır kuruluşuna vakfetmesine ne ad verilir?
Tahsi^s ve irsa^d kabi^linden olmayan, ya^ni kişinin gerçekten kendi mülkü olan bir malı gelir kaynağı olarak bir hayır kuruluşuna vakfetmesine ne ad verilir?
Temellük |
Müessesa^tı hayriyye |
Temlik |
Vakfı sahi^h |
Mua^melei şer’iyye |
Tahsi^s ve irsa^d kabi^linden olmayan, ya^ni kişinin gerçekten kendi mülkü olan bir malı gelir kaynağı olarak bir hayır kuruluşuna vakfetmesine ise, vakfı sahi^h (gerçek vakıf) denmiştir. Sahi^h vakıflar, kurucusu ve hükümdar da da^hil, kimsenin müda^hale edemeyeceği nitelikte bulunmaları dolayısıyla bu isimle anılmışlardır. Bu vakıflara müda^halenin tek yolu, vakfedildiği kuruluşun artık hizmet veremez duruma düşmesidir.
14.Soru
Hangi padişahın zamanında ülkede nizam ve asayişi şiddet ve idamlarla sağlamaya çalışırken bundan ulema dahil toplumun bütün kesimleri nasibini almış ve aynı süreçte fitne ve bozgunculuk kaynağı olarak görülen kahvehaneler kapatılarak tütün içilmesi de yasaklanmıştır?
I. Osman |
Fatih Sultan Mehmed |
IV.Murad |
II. Osman |
Yıldırım Beyazıt |
Ülkede nizam ve asayişi şiddet ve idamlarla sağlamaya çalışırken bundan ulema dahil toplumun bütün kesimleri nasibini almış ve o arada fitne ve bozgunculuk kaynağı olarak görülen kahvehaneler kapatılarak tütün içilmesi de yasaklanmıştır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vakfedilen malda bulunması gereken şartlardan biri değildir?
Vakfedilen mal, borç veya herhangi bir menfaate dayalı olmamalıdır. |
Vakfedilen malın ev, dükkan, tarla gibi gelir getiren türden olması gerekir. |
Vakfedilecek mülkler süreklilik taşıyacak nitelikte olmalıdır. |
Kişinin vakfedeceği mal-mülk bizzat kendi mülkiyetinde olmalıdır. |
Vakfı yapan kişi gerekli gördüğünde yaptığı vakfı başka bir yöne tevcih edebilir. |
Gerçekleştirilen vakfın,sonradan vazgeçme veyabaşka bir yöne tevcih gibi bir şart taşımaması, hukuki ifadesiyle muhayyerlik şartıyla sakatlanmaması lazımdır. Başka bir deyişle, vakfın esâsı mutlak ve ebediyyen tahsise dayandığı için, vakfı yapan kişinin “gerekli gördüğüm takdirde yaptığım vakfı iptal edebilirim” türünden bir şart ileri sürmemesi gerekir. ?
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sosyal hizmetlerin yerine getirilmesi için kurulan vakıflardan biri değildir?
Kervansaraylar
|
Kör evleri
|
Çocuk emzirme yurtları
|
Medreseler
|
Hastahaneler
|
17.Soru
Evkâf Nezâreti’nin, Nezaretin kasasına gelen paraları alma, muhtelif vakıf kuruluşlarının vakfiyelerine göre yıllık ve günlük gider bütçelerini hazırlama ve yürütmekten sorumlu birimi aşağıdakilerden hangisidir?
Kîsedârlık |
Zimmet Halîfeliği |
Mülhakât Gedikler Kâtipliği |
Sergi Halîfeliği |
Rûz-nâmecilik |
Evkâf Nezâreti’nin, Nezaretin kasasına gelen paraları alma, muhtelif vakıf kuruluşlarının vakfiyelerine göre yıllık ve günlük gider bütçelerini hazırlama ve yürütmekten sorumlu birimi Sergi Halîfeliği'dir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.
18.Soru
I- Tıp
II- Tabiiyat
III- Riyaziye
Yukarıdaki derslerden hangisi ya da hangileri Süleymaniye Medreseleri açılınca öteki derslere ilaveten verilmeye başlanmıştır?
I, II, III |
I, II |
II, III |
Yalnız I |
Yalnız III |
İlk Osmanlı medreselerinde okutulan dersler arasında gramer, mantık, ferâiz, kelâm, belâgat, fıkıh, hadîs ve tefsir vs. vardır. Sahn-ı semân medreseleri de tefsir, hadîs, fıkıh, kelâm ve edebiyat ağırlıklı olmakla beraber önceki devirlere göre ihtisaslaşma biraz daha artmıştır. Ayrıca sahn-ı seman’a girmeden önce ilk ve orta tahsilde talebe hendese, heyet (kozmografya) ve hesap derslerini görüyordu. Süleymaniye medreseleri açılınca önceki derslere ilaveten tıp, tabiiyat ve riyaziye (matematik) dersleri de verilmeye başlanmıştır. Bundan önce tıp ilmi, dârü’ş-şifa denilen hastanelerde tahsil ediliyordu. İlk Osmanlı dârü’ş-şifası da Yıldırım Bayezid tarafından Bursa’da yaptırılmıştı.
19.Soru
Bir sancaktaki büluğ çağı üzerindeki vergi yükümlüsü erkek nüfusun yazıldığı defterler aşağıdakilerden hangisidir?
Avârız |
Özet (icmal) |
Ayrıntılı (mufassal) |
Bâb-ı defterî |
Defter-i hakanî |
Ayrıntılı (mufassal) tahrir defterleri bir sancaktaki bütün yerleşimlerde (kasaba, köy) yaşayan, büluğ çağı üzerindeki vergi yükümlüsü erkek nüfus ile o yerleşim yerinden elde edilen vergiler yazılırdı.
20.Soru
Osmanlı'da yabancılara mülk toprakların satışının serbest bırakıldığı tarih aşağıdakilerden hangisidir?
1865 |
1866 |
1867 |
1868 |
1869 |
1867 yılından sonra ise, yabancılara mülk toprakların satışı serbest bırakılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ