Hükümdarların ve ileri gelen devlet adamlarının kurdukları, çoğunluğu külliye niteliği taşıyan büyük ölçekli vakıfların idaresi ise, nispeten farklıydı. Aynı zamanda birer devlet adamı olan bu tür vakıfların kurucuları, müesseselerinin idaresini ve devamlılığını sağlama işine son derece önem vermişlerdir. Bu tür vakıflar çoğunlukla vezir, kazasker, sadrazam, şeyhülislam, bâbu’s-saade ve dâru’s-saade ağaları gibi devlet adamları tarafından idare edilmişlerdir. Katip, cabi (tahsildar), mu’temed gibi vakfın büyüklüğüne göre sayıları değişen hizmetliler, vakfın idari ve mali işlerinin yürütülmesinde mütevelliye yardımcı olurlardı. Vakıfların idaresi konusunda mütevelli, yüzyıllar boyunca ismi ve rolü değişmeyen tek yönetici olmuştur.