Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1632'de taşradaki karışıklığı düzeltmek ve Bağdat’ı geri almak bir takım mali düzenlemeler yapılmıştır. Dönemin padişahı aşağıdakilerden hangisidir?
III. Selim |
IV. Murat |
II. Osman |
II. Mahmut |
III. Murat |
1632 yılında padişah IV. Murat'tır.
2.Soru
Kasaba ve kentlerde yeterli iş imkânlarının bulunmadığı durumlarda işsiz kalan gençlerin bey kapılarına yığıldıktan sonra aldıkları isme ne denir?
Kasaba ve kentlerde yeterli iş imkânlarının bulunmadığı durumlarda işsiz kalan gençlerin bey kapılarına yığıldıktan sonra aldıkları isme ne denir?
Yeniçeri |
Suhte |
Sekban-sarıca |
Kuloğlu |
Kul kardeşi |
Ancak kasaba ve kentlerde yeterli iş imkânlarının bulunmadığı durumlarda işsiz kalan gençlerin ya suhte (medrese öğrencisi) olarak medreselere ya da sekban-sarıca olarak bey kapılarına yığıldıklarını ve bu grupların da çeşitli sebepler yüzünden bir huzursuzluk kaynağı oluşturduklarını biliyoruz.
3.Soru
III. Mehmed'den itibaren Şehzadelerin sancak yönetimine gönderilme uygulaması kaldırılınca bunun yerine Şehzadeler için nasıl bir uygulama başlatılmıştır?
Enderunda yönetim eğitimi uygulaması başlatılmıştır, |
Herbir şehzadeye Teçrübeli bir Lala verilerek eğitilmişlerdir, |
Kafes usulü uygulaması başlatılmıştır, |
Merkezde babalarının yanında önemli görevler alarak eğitilmişlerdir, |
Divan toplantılarına katılarak yönetim tecrübesi edinmişlerdir. |
Klasik devirde en önemli iki şehzade sancağı olarak dikkati çeken Amasya (tahtgâh-ı kadim) ve Manisa (darü’l-mülk-i kadime)’nın önemi, Yavuz Sultan Selim’in kardeşlerine karşı taht mücadelesi ve özellikle Kanunî devrinde Şehzade Bayezid ile Şehzade Selim arasındaki rekabette daha açık olarak ortaya çıktı. Manisa’nın İstanbul’a daha yakın olması sebebiyle da-ha avantajlı bir şehzade merkezi olduğu söylenebilir. Kanunî devri şehzade kavgalarının ardından tahta çıkan II. Selim Manisa sancağına yalnız en büyük oğlu Murad’ı, o tahta geçtiğinde de aynı şekilde en büyük oğlu Mehmed’i gönderdi. III. Mehmed ise bunu da kaldırdı. Böylece Kafes uygulaması başlamış oldu.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devletinde medreselerde ki kadrolardan günümüzde profesör kadrosunun karşılığı olan kadrodur?
Talebe |
Muid |
Lala |
Müderris |
Cabi |
Osmanlı Devletinde medreselerde, günümüzde profesör karşılığında da kullanılan müderris; belirli bir tahsilden sonra
icâzet, mülâzemet ve berât alarak medreselerde ders veren kimselere denilir.
Buna göre doğru cevap D (Müderris) şıkkıdır.
5.Soru
Osmanlı'da saraylar kaç bölümden oluşmaktadır ?
4 |
2 |
5 |
3 |
6 |
Osmanlı'da saraylar 3 bölümden oluşmaktadır.
6.Soru
Mütevelli aşağıdaki Osmanlı devleti kurumlarından hangisi yönetmekten sorumludur?
Harem |
Hazine |
Islahhane |
Vakıf |
Mühendishane |
Sıradan insanlar tarafından kurulan her vakfın idâresinden sorumlu, mütevellî isimli bir yöneticisi vardı. Mütevellîler, vazîfelerinin sınırları ve alacakları ücretler de dâhil, vakfın kuruluşu sırasında vâkıf tarafından belirlenirdi. Âile vakıfları özelliği taşıyan vakıflarda ise mütevellîler, çoğu zaman bizzat vakıf kurucusu olur, onun ölümü durumunda, yerine yönetim işini bilen evlâdından birisi geçerdi
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin görevi Osmanlı Devletinde hâzine işlemlerinin defterini tutmaktır?
Sergi Halifesi |
Veznedârbafl› |
Baş Bâkıkulu |
Subaşı |
Cizye Baş Bakıkulu |
Baş defterdârın icra memurlarından sergi nâzırı ve sergi halifesi’nin vazifesi hâzine işlemlerinin defterini tutmaktı.
Buna göre doğru cevap A (Sergi Halifesi) şıkkıdır.
8.Soru
Osmanlılarda babadan oğula geçen taht, hangi padişahın tahta çıkmasıyla birlikte hanedanın en yaşlı üyesine geçmeye başlamıştır?
I.Ahmet |
I.Mustafa |
II.Osman |
IV.Murad |
II.Selim |
Osman Bey’den I. Ahmed’e kadar babadan oğula geçen taht bundan sonra hanedanın en yaşlı üyesine geçmeye başladı. I. Ahmed’in yerine kardeşi I. Mustafa tahta geçer(1617). Onun aklî dengesinin bozukluğu yüzünden yerini yeğeni, I. Ahmed’in oğullarından II. Osman alır(1618). II. Osman’ın hal’i (tahttan indirilmesi) üzerine amcası Mustafa tekrar tahta geçer(1622). I. Mustafa’nın ikinci kez hal’i üzerine ise diğer yeğeni IV. Murad tahta geçirilir(1623). Bu uygulama yani hükümdarın ölümü veya hal’i üzerine tahta hanedanın
ekber ve erşed (en yaşlı ve akıllı) erkek üyesinin geçmesi, 1876’da ilan edilen Kanun-i
Esasî’de yer aldı. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Tarih-i Ebu’l-feth adlı eser kim tarafından yazılmıştır ?
İbn-i Sina |
Yunus Emre |
Osman Bey |
Orhan Gazi |
Tursun Bey |
Tarih-i Ebu’l-feth adlı eser Tursun Bey tarafından yazılmıştır.
10.Soru
Hükümdarların ileri gelen devlet adamlarının kurdukları çoğunlukla külliye niteliği taşıyan vakıfların idaresini aşağıdakilerden hangisi yapar?
Mütevelli |
Sandrazam |
Katip |
Mu’temed |
Tahsildar |
Hükümdarların ve ileri gelen devlet adamlarının kurdukları, çoğunluğu külliye niteliği taşıyan büyük ölçekli vakıfların idaresi ise, nispeten farklıydı. Aynı zamanda birer devlet adamı olan bu tür vakıfların kurucuları, müesseselerinin idaresini ve devamlılığını sağlama işine son derece önem vermişlerdir. Bu tür vakıflar çoğunlukla vezir, kazasker, sadrazam, şeyhülislam, bâbu’s-saade ve dâru’s-saade ağaları gibi devlet adamları tarafından idare edilmişlerdir. Katip, cabi (tahsildar), mu’temed gibi vakfın büyüklüğüne göre sayıları değişen hizmetliler, vakfın idari ve mali işlerinin yürütülmesinde mütevelliye yardımcı olurlardı. Vakıfların idaresi konusunda mütevelli, yüzyıllar boyunca ismi ve rolü değişmeyen tek yönetici olmuştur.
11.Soru
Geliri kimseye dirlik olarak verilmeyip, doğrudan merkez hazinesine alınan vergi ve gelir kaynaklarına ne ad verilir?
Geliri kimseye dirlik olarak verilmeyip, doğrudan merkez hazinesine alınan vergi ve gelir kaynaklarına ne ad verilir?
Arızi^ Vergi |
A^det-i Deştba^ni |
Muka^taa |
Müru^riyye Resmi |
Ava^rız Vergisi |
Muka^taa, geliri kimseye dirlik olarak verilmeyip, doğrudan merkez hazinesine alınan vergi ve gelir kaynaklarına denmektedir. Ayrıca muka^taa usu^lü, Osmanlı maliyesinin bir vergi toplama biçimidir. Buna göre maden işletmeleri, tuz, şap vs. gibi devlete ait kaynaklar; şehirlerdeki bedesten, tabakha^ne, boyaha^ne, kasabha^ne, şemha^ne, meyha^ne vs. gibi ticari ve sınai^ işletmeler, damga, mizan, ba^c vs. gibi gümrük vergileri ile iskeleler muka^taa usu^lü ile işletilmekte idiler. Bunların her birine ayrı ayrı boyaha^ne muka^taası, tabakha^ne muka^taası, gümrük muka^taası gibi adlar verildiği gibi bir sancak veya kazadaki merkeze ait bütün gelir kaynaklarını ifade etmek için de muka^taa veya çoğulu olan muka^taa^t ta^biri kullanılıyordu.
12.Soru
Sultan Bâyezid, Hamidiye, Lâleli, Selîmiye, Mihrişâh Vâlide ve Sultan II. Mahmud vakıflarının mülhakât ve mukâtaatından oluşan ve Darphâne tarafından idâre edilen nezaret aşağıdakilerden hangisidir?
Haremeyn nezareti |
Vezir nezareti |
Şeyhülislam nezareti |
Tophane ümerası nezareti |
İstanbul kadıları nezareti |
Tophâne Ümerâsı Nezâreti, Sultan Bâyezid, Hamidiye, Lâleli, Selîmiye, Mihrişâh Vâlide ve Sultan II. Mahmud vakışarının mülhakât ve mukâtaatından oluşmakta ve Darphâne tarafından idâre edilmekteydi.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde son kez devşirme yapılmıştır?
|
16. yüzyıl ortaları |
17. yüzyıl ortaları |
18. yüzyıl ortaları |
19. yüzyıl ortaları |
IV. Murad devrinde ocakta ıslahat yapılmaya çalışıldıysa da devşirme yöntemi giderek terk edilerek XVIII. yüzyıl ortalarında son kez devşirme yapıldığı belirtilmektedir.
14.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde “Kanun-ı kadim” kavramına bakışı farklı olan eser doğru olarak verilmiştir?
Âsafnâme |
Nushatü’s-Selâtin |
Kitâb-i Müstetâb |
Hâbnâme |
Kitâbu Mesâlihi’l-Müslimîn ve Menâfi’i’l-Mü’minîn |
Kitâbu Mesâlihi’l-Müslimîn ve Menâfi’i’l-Mü’minîn
15.Soru
I. Bennâk, bekâr fakat başkasına muhtaç olmadan kendi geçimini temin edebilen Müslüman erkeklere denilmektedir. II. Şahsa bağlı bir baş vergisidir. III. Örfi bir vergidir. IV. Nîm çift’den az yer tasarruf eden bennâkler ekinlü, hiç yer tasarruf etmeyenler caba-bennâk sayılmaktadır. Bennâk ile ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
I,II |
I,III |
I,II,III |
II,IV |
II,III,IV |
II, III ve IV. ifadeler doğru iken, I. ifade yanlıştır. Çünkü bennâk, çiftliği olmayan, evli ra’iyyete denilmektedir. Bekâr fakat başkasına muhtaç olmadan kendi geçimini temin edebilen Müslüman erkeklere ise mücerred denir. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.
16.Soru
I. rakabesi gerçek şahıslara aittir. II.Ekip-biçme hakkı reayanındır. III. kuruluş döneminde az da olsa bazı akıncı beylerine mükafat olarak verilmiştir. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri mülk arazilerin özellikleri arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Mülk Topraklar: Bunlar, her türlü tasarruf hakkı sahibine ait olan arazilerdi. Miras bırakılabilir, satılabilir, hibe edilebilir ve rehin bırakılabilirdi. İstenirse vakf edilebilirdi.
17.Soru
Osmanlı tarihini dönemsel olarak incelemek istersek aşağıdakilerden hangisi ilk dönem olur ?
Ulus Devlet Olma Dönemi: Modern Bürokrasi ve Aydınlar |
Merkezî yarı-feodal dönem |
Hiçbiri |
Hudut boyları: Uç beyleri |
Taşrada Özerklik ve Ayanlar |
Osmanlı tarihini dönemsel olarak incelemek istersek aşağıdakilerden hangisi ilk dönem Hudut boyları: Uç beyleri dönemi olur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Mahmut döneminde Ayanlarla devlet arasındaki ilişkileri düzenlemek amacıyla hazırlanan belgedir?
Islahat Fermanı
|
Islahat Lahiyası
|
Sened-i İmtiyazat
|
Sened-i İttifak
|
Tanzimat Fermanı
|
19.Soru
Osmanlı döneminde maddî imkânları müsâit olan bir kısım insanların, müessesât-ı hayriyye denen câmi, mescid, medrese, mektep, hastahâne ve benzeri kuruluşların gelir kaynağı olmak üzere vakfettikleri paranın işletilmesine ne ad verilir?
Temellük |
Muâmele-i şer’iyye |
Muhayyerlik |
Tahsis |
İntifa |
Gelir getirici gayr-i menkul vakıfların dışında, bir de menkul, yanı taşınabilir nitelikte vakıf gelirleri vardır. Bunlara esâs îtibâriyle para vakıfları denir. Haram karışması endişesi öne sürülerek câiz olup olmadığı konusunda İslâm hukukçuları arasında sert tartışmalar yaşanmış olsa da, Osmanlı döneminde paranın da yaygın olarak vakfedildiğini biliyoruz. Maddî imkânları müsâit olan bir kısım insanlar, müessesât-ı hayriyye denen câmi, mescid, medrese, mektep, hastahâne ve benzeri kuruluşların gelir kaynağı olmak üzere paralarını vakfederek bunların işletilmesini istemişlerdir. Osmanlı döneminde bu şekilde vakfedilen paranın işletilmesi imkânları sınırlıydı. Dolayısıyla İslâm dini fâizi yasaklamasına rağmen, bu tür paralar, onu on bir veya onu on bir buçuktan, bugünün ifâdesiyle %10 veya %15’le fâize verilebiliyordu. Bu şekildeki işlemlere muâmele-i şer’iyye veya hîle-i şer’iyye denmiş ve bir takım sosyal ve iktisâdî mecbûriyetler öne sürülerek câiz görülmüştür. Vakıf literatüründe, menkul veya gayr-i menkul mallardan elde edilen gelirlere akarât denmiştir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devlet'inde hububat ziraati yapılan arazilere verilen addır?
Mezraalar |
Zeminler |
Hassa Çiftlikleri |
Reaya Çiftlikleri |
Çayırlar |
Osmanlı İmparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan arazilere zemin adı verilmektedir.
Buna göre doğru cevap B (Zeminler) şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ