Osmanlı dönemi vakfiyeleri üzerinde çalışan araştırmacıların ulaştıkları sonuçlara baktığımızda, insanların mallarını vakfederken, bir taraftan bu dünyâda mutluluğa, âhirette ebedî saadete nâil olmayı umduklarını; kıyâmet günü için  hazırlanmayı düşündüklerini; cehennem azâbından kurtulmayı, cennetin nîmetlerine kavuşmayı arzuladıklarını; bu yolla mümkün olduğu kadar Allâh’a yaklaşmayı hem açıkça ortaya koymaktadır. Diğer taraftan bu dünyâdan göçtükten sonra da isimlerinin bir şekilde yaşamaya devâm etmesini, kendilerinden övgüyle söz edilmesini beklediklerini; mânevî açıdan olduğu kadar içinde yaşadıkları top- lumun hiyeyarşik düzeni içinde de en yüksek dereceyi elde etmeye çalıştıklarını; kendileri ve nesilleri için iyi bir gelecek hazırlamaya ve bu çerçevede mallarını artırarak, bunları vakıf yoluyla dokunulmaz hâle getirmeye gayret ettiklerini göster- mektedir.