Cami, mescid, medrese, mektep, daru’fl-flifâ (hastahâne), sebil gibi yapılardan oluşan kuruluşlar doğrudan hizmet üreten vakıflar arasında yer alırlar.  Arazî, han, hamam, dükkân, binâ, para ve benzeri mal ve mülklerin vakfedilmeler vakıfları ayakta tutmak ve hizmet üretmelerini sağlamak üzere kurulan vakıflardır.