Osmanlı Tarihi (1789-1876) Deneme Sınavı Sorusu #1053295

15 Temmuz 1840'ta Londra'da yapılan dörtlü anlaşmada hangi devlet çıkarları uymadığı için dışarıda bırakılarak Mısır sorunu çözülmeye çalışılmıştır? 


İngiltere 

Fransa 

Avusturya 

Rusya 

Prusya 


Yanıt Açıklaması:

Avrupa devletleri, sorununun çözümü noktasında farklı görüşlere sahipti. Görüş ayrılığı özellikle İngiltere ile Fransa arasındaydı. İngiltere’ye göre, Mehmed Ali Suriye’den çıkarılmalıydı. Fransa ise Mehmed Ali’nin Suriye’yi elinde tutmasına taraftardı. Rusya politika değişikliğine giderek özel elçisini 15 Eylül 1839’da Londra’ya gönderdi. Rusya, Çanakkale ve İstanbul Boğazları’nın kapalılığının, uluslararası bir antlaşma ile kabul edilmesini teklif etti. İngiltere bu teklifi memnuniyetle karşıladı. Rusya, Hünkar İskelesi Antlaşması ile elde ettiği üstünlükten vazgeçtiği gibi Çanakkale dışında İstanbul Boğazı’nın da kapalılığını kabul ediyordu. Gelişen bu durum karşısında İngiltere, uzlaşmaya yanaşmayan Fransa’yı bu işin dışında bırakma şansını elde etti. İngiliz Dışişleri Bakanı Palmerston, Mehmed Ali Paşa’ya bir ultimatom gönderilmesini ve kabul etmediği takdirde kuvvet kullanılmasını teklif etti. Fransa dışında diğer devletler teklifi kabul ettiler. Fransız kamuoyu ve hükümeti Mehmed Ali Paşa’ya sempati besliyordu. Fransa’nın bu tavrı karşısında İngiltere, Mısır meselesini Fransa olmadan çözmeye karar verdi. 15 Temmuz 1840’ta İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya devletleri arasında Londra’da dörtlü bir antlaşma yapıldı. Buna göre, Mısır’ın yönetimi babadan oğula geçmek üzere Mehmed Ali’ye verilecek ve Akkâ Valiliği ile sınırları belirtilen Güney Suriye de kayd-ı hayat şartıyla yine Mehmed Ali’ye bırakılacaktı. Mehmed Ali bu şartları on gün içinde kabul etmezse Akkâ’yı kaybedecek ve sadece Mısır’la yetinmek zorunda kalacaktı. Takip eden on gün içinde babadan oğula geçmek üzere Mısır’ın idaresini kabul etmezse o zaman Osmanlı Devleti babadan oğula geçme şartını geri alacaktı. Yine bu senede göre, Mehmed Ali bunların hepsini ilk on gün içinde kabul ettiği takdirde Osmanlı Devleti’nin imzaladığı bütün antlaşmalar Mısır’da da geçerli olacak ve vergiler Osmanlı padişahı adına toplanacaktı. Bunların gerçekleşmesi amacıyla imzacı devletler, Mehmed Ali’ye yapılan teklifi kabul ettirmek için iş birliği yapacaklardı. Ayrıca, Mehmed Ali bu teklifleri kabul etmeyecek olursa Suriye ile Mısır’ın bağlantısını kara ve denizden kesmek için Osmanlı Devleti’ne yardım edecekleri gibi Mehmed Ali’nin kuvvetlerini, karadan ve denizden İstanbul’a yönlendirmesi halinde de Osmanlı Devleti’ne her türlü askeri yardımı yapacaklardı.

Yorumlar
  • 0 Yorum