Osmanlı Türkçesi Grameri 1 Deneme Sınavı Sorusu #1139306

Aşağıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

i.  Üç aslî harften oluşan köklere sülâsî, dört aslî harften oluşanlara rubâî, beş aslî harften oluşanlara humâsî denilir. 

ii. İsm-i fa'il, hareket, oluş ve kılış bildiren isimlerdir. Arapçada masdarlar mücer-red, mimli, mezîdünfih ve mec’ûl olmak üzere dört gruba ayrılır.

iii. İsm-i mef'ûl, fiilde belirtilen hareket, oluş ve kılışa maruz kalanı, etkileneni ifade eden kelime türlerine verilen isimdir.

iv. İsm-i tasgir, sıfatlarda derece açısından daha üstünlüğü gösteren bir kelime kategorisidir.

v.İsm-i mekân, fiilde belirtilen hareket, kılış veya oluşun gerçekleştiği yeri ifade eden kelime kategorilerine verilen isimdir.

vi. İsm-i mensûb, esas olarak fiilde belirtilen hareket, oluş veya kılışın özne tarafından çok fazla, aşırı derecede yapıldığını ifade eder.


ii, iv, vi

i, iii, v

i, ii, iii

iv, v, vi 

i, ii, v, vi


Yanıt Açıklaması:

Masdar, hareket, oluş ve kılış bildiren isimlerdir. Arapçada masdarlar mücer-red, mimli, mezîdünfih ve mec’ûl olmak üzere dört gruba ayrılır.


İsm-i fâ'il, fiilde belirtilen hareketi, oluş veya kılışı yapanı ifade eden kelimetürlerine verilen isimdir. Türkçede yazıcı, kırıcı, yazan, kıran, yazar, çizer gibi kelimelerin ifade ettiği anlamlar ism-i fâ'il kategorisini oluşturur.


İsm-i mef'ûl, fiilde belirtilen hareket, oluş ve kılışa maruz kalanı, etkileneni ifadeeden kelime türlerine verilen isimdir. Türkçede kırılmış, kırık, kırgın, bozuk, bozulmuş gibi kelimelerin ifade ettiği anlamlar ism-i mef'ûl kategorisini oluşturur.


İsm-i tafdîl, sıfatlarda derece açısından daha üstünlüğü gösteren bir kelime kategorisidir. Türkçede bu anlamı üreten özel bir ek yoktur. Bunu sıfatın önüne daha, en gibi sıfatlar getirerek üretiriz: daha güzel, en büyük, en yüksek vs. gibi.


İsm-i tasgîr, isimlerde küçültme kategorisidir. Türkçedeki +cık/+cik,+cığaz/+ciğez ekleriyle yapılan kuzucuk, kızcığaz, lokmacık gibi kelimeler de ism-i
tasgîr kategorisinin örnekleri olarak düşünülebilir. 


İsm-i mekân, fiilde belirtilen hareket, kılış veya oluşun gerçekleştiği yeri ifadeeden kelime kategorilerine verilen isimdir.Türkçede çoğu zaman bunu işlek birek olan +lık/+lik ile kurarız. Kimi zaman de yer kelimesinden faydalanırız. Meselâ
derslik, kömürlük, çalışma yeri, toplantı yeri vs.

Mübâlağa-i fâ'il, esas olarak fiilde belirtilen hareket, oluş veya kılışın özne tarafından çok fazla, aşırı derecede yapıldığını ifade eder. Bunu Türkçede çok yapan, çok konuşan, çok gülen gibi sıfat-fiil gruplarıyla yapabildiğimiz gibi kırılgan, pişegen örneklerinde olduğu gibi -gan/-gen ekleriyle de yapabiliriz.


İsm-i mensûb, nisbet ifade eden kelime kategorisidir. Bu kategori, kelime sonuna nispet eki getirmek suretiyle yapılır. Bu kategoriyi Türkçede değişik eklerleyaparız: İstanbullu, demirden, mektupçu vs.

Yorumlar
  • 0 Yorum