II. Mahmud döneminde başlayan yeni bir merkez ordusu kurma çalışmaları, hem geç Osmanlı ordusunun hem de Cumhuriyet dönemi Türk Silâhlı Kuvvetleri’nin teşkilatının ana çerçevesini çizmiştir. Osmanlı ordusu ile Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’nın silâhlı kuvvetleri arasında 1839’da gerçekleşen ikinci muharebe, II. Mahmud döneminin son noktasını oluşturur. Zaten padişah da cepheden gelen mağlubiyet haberinin İstanbul’a ulaşmasından az önce vefat etmişti. Geç Osmanlı askerî tarihinde 1826-1839 arasındaki bu ilk dönemi takip eden ikinci aşama Osmanlı tarihinde Tanzimat dönemi olarak bilinen 1839-1876 arasıdır. Kavalalı’ya karşı alınan ve Osmanlı toprak bütünlüğünü tehdit eden 1839 mağlubiyeti, askeriyedeki yeniden yapılanmanın yeterli olmadığını göz önüne serdiği gibi, ayrıca, artık Mısır’la yetinmeyip gözünü Suriye, Lübnan ve hatta Anadolu’ya diken Mehmed Ali Paşa’yı da Osmanlı saltanatını tehdit eder bir konuma getirmişti.

1838’de Osmanlı hükümetiyle Serbest Ticaret Antlaşması imzalamış olan İngiltere bölgedeki güç dengesinin bu şekilde değişmesinden rahatsızdı.