II. Mahmud döneminden beri sürdürülen sanayi tesislerinin devlet eliyle kurulması yönündeki siyaset, bu fabrikaların hazinenin sırtına yüklediği maliyet ve Kırım Savaşı’nın bütçe dengelerini sarsması yüzünden 1860’lardan itibaren terkedildi. Öte yandan devletçi sanayileşme siyaseti, aşağıda izah edilecek olan 1838 Baltalimanı Ticaret Antlaşması’nın liberal fikir ve hükümleriyle de çelişmekteydi. Bu siyasetin terkedilmesinin nedenlerinden biri de, devlet fabrikalarının, kapitülasyonları gerekçe gösteren ve imparatorlukta imtiyazlı bir konumda bulunan Avrupalı tüccarların sattıkları mallarla giriştikleri eşitsiz rekabete dayanamamaları; bir diğeri de, devletin, bu dönemde imtiyaz verdiği Avrupalı girişimcilerin kurduğu anonim şirketlerden hizmet almayı tercih edip daha ziyade yatırımları düzenleyici bir rol üstlenmesiydi. Avrupalı yatırımcılarla özel sektör, imtiyazlı şirketlerin dışında, iplik, halı, çırçır, pamuk balyalama, un, meyan kökü, zeytinyağı, sabun gibi farklı ve kârlı sektörlerde de faaliyet gösterdi. Orduyla sarayın ve daha genel bir ifade ile devletin ihtiyaçlarının belirleyip yönlendirdiği bu dönem yatırımları, her ne kadar büyük ölçüde montaj sanayii olsa da, hem sanayi kuruluşu hem üretim geleneği hem de yetişmiş iş gücü olarak Türkiye Cumhuriyeti’ne büyük bir miras bırakmıştır.