Tarihsel süreklilik yahut iç dinamiklerin zorlamaları dikkate alınmadığı için, Osmanlı’da yapılan reformlar Batı’dan gelen garip bir tür aydınlanma; III. Ahmed ve III. Selim gibi padişahlar da “aydınlanmış” hükümdarlar olarak resmedilir. Bu bakış açısı, Osmanlı’nın etrafında etkileşim içerisinde bulunduğu dünyayı da Avrupa ile sınırlandırır. Batılılaşma eksenli bakışın en büyük açmazı, şüphesiz Osmanlı gücünü ve değişim dinamiklerini hiçe sayması; Avrupa’yla karşılaşmayı ve Avrupa’dan ithal edileni, Osmanlı devlet ve toplum dönüşümünün merkezine koymasıydı. Diğer bir ifadeyle, Osmanlı’da yenileşme yahut reform denilince, doğrudan Batı’daki kurumlarla tekniğin ithali anlaşıldığı için Osmanlı’nın iç dönüşümünün analizi ihmal edildi. Osmanlı tarihindeki muhtelif reformların açıklanmasında padişahların yenilikçi ve reformcu kimliklerine çok fazla önem atfedilmesi, değişimi ve dönüşümü açıklamakta yetersiz kalmakta ve tarihsel hadiseleri liderlerin şahsi meziyetlerine indirgemek gibi bir yöntem sorununu ortaya çıkarmaktadır. Bununla birlikte klasik Osmanlı tarihyazımı, 18. yüzyılı Tanzimat reformlarına ve “batılılaşmaya” referansla anlamaya çalışır ve dönemi gerileme paradigması içerisine oturtur. Doğru cevap D'dir.