Nizam-ı Cedid reformlarına tek muhalif cephenin yeniçeriler olduğu şeklindeki

yaklaşım çeşitli problemler barındırmakta ve karmaşık resmi görmeyi engellemektedir.

Nizam-ı Cedid eliti karşısına Yeniçeri Ocağı’nın konumlandırılması bu bağlamda doğru, ancak eksiktir. Devletin yeniçerilerle sorunu ne idi? Olayın bir söylem ve propaganda, bir de tarihsel gerçeklik boyutu bulunmaktadır. Literatürde, bu iki boyutun arasındaki çizgi belirsizleştirilerek anlaşılmaz bir hale getirilmiştir. Sorun, yeniçerilerin askerlik dışı işlerle, yani, ticaret ve zanaatla uğraşıp esnaflaşmaları mıydı? Nizam-ı Cedid içerisindeki kimselerin de talime ilaveten esnaflığa bulaşmış olmalarına merkezi yönetimin izin verdiği dikkate alındığında bu tez geçerliliğini kaybetmektedir. 18. yüzyıl sonu itibarıyla 400.000 esame sahibinin varlığı bildirilmektedir; oysa, gerçekte askerlikle meşgul olanların sayısı 40.000’den fazla olmamalıydı. Sorun yeniçerilerin ellerinde bulunan esamelerin adeta senet gibi alınıp satılmasının önüne geçilmesi miydi? Bu da gerçek bir sorun olarak görünmemektedir.