Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Deneme Sınavı Sorusu #873020

19. yüzyılın neredeyse tamamında, II. Mahmud (1808­1839), Abdülmecid (1839­1861), Abdülaziz (1861­1876) ve özellikle de II. Abdülhamid devirlerinde (1876­1909)  ikdidarların  hafiye teşkilatı - jurnalcilik  vb.yolları yaygın olarak kullanmasının  temel nedeni neydi? 


 Toplumu sindirmeye çalışmak,

Kamuoyunun düşüncelerini öğrenmek,

Basın-yayın organlarını  sı­nırlamak,

Reform isteklerini önlemek,

Yapısal değişiklikleri engellemek,


Yanıt Açıklaması:

18.ve 19. yüzyıllar, Osmanlı Devleti’nde reform çabalarının ivme kazandığı dönemlerdi. Ancak Lâle Devri (1718­1730) olarak nitelenen döneme, Patrona Halil; Nizam­ı Cedid reformlarına ise Kabakçı (1807) diye sonradan meşhur olan isyanlarla son verilmiş olması, bu tür girişimlerin ne denli riskli olduğunu göster­ mişti. Bu nedenle 19. yüzyılın neredeyse tamamında, II. Mahmud (1808­1839), Abdülmecid (1839­1861), Abdülaziz (1861­1876) ve özellikle de II. Abdülhamid devirlerinde (1876­1909) iktidarlar, kamuoyunun düşüncelerini öğrenmek ko­ nusunda hayli istekli ve tedbirli davrandı. Bu istek hafiye teşkilatı ve jurnalcilik yoluyla bazen toplumu sindirmeye ve basın­yayın organlarını sansür yoluyla sı­ nırlamaya kadar vardı.

Özellikle 1826­1856 arasında gerçekleştirilen kapsamlı reformlarla, klasik Os­ manlı düzeni zihniyet ve kurumlarıyla birlikte dönüştürüldü. Devlet, bu süreçte uygulamaya koyduğu yeniliklerin kamuoyunda ne tür etki ve tepkiler yarattığını belirlemek amacıyla ve hafiyeler aracılığıyla havadis jurnalleri adı verilen istihba­ rat raporları hazırlattı. Dolayısıyla kamuoyunun bakışının doğrudan ve kontrollü bir biçimde idari birimlere ulaştırıldığını söylemek mümkündür.

Yorumlar
  • 0 Yorum