Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Final 21. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1860’lı yıllara kadar oldukça yavaş ilerleyen Osmanlı matbaacılığını, bu tarihten sonra nitelik ve nicelik bakımından geliştiren faktör neydi?
Gazete ve dergi yayıncılığında görülen hareketlilik, |
Toplumun Matbaalarda basılan kitaplara alışması, |
Okuma-yazma oranının artması, |
Dini kaygıların giderilmesi, |
Osmanlı yöneticilerinin matbaalara destek olmaları, |
1860’lı yıllara kadar oldukça yavaş ilerleyen Osmanlı matbaacılığı, bu tarihten sonra gazete ve dergi yayıncılığında görülen hareketlilikle birlikte nitelik ve nice lik bakımından gelişti. 1860’ta ilk özel gazete olan Tercümanı Ahval ve 1862’de de Tasviri Efkâr çıkmaya başladı. 1870’ten sonra ise Ahmed Mithat Efendi, Mihran Efendi ve Ebüzziya Tevfik’in dizi yayıncılığı ve cep kitaplarıyla matbaa alanında hissedilir bir hareketlilik yaşandı.
2.Soru
1831’de yayın hayatına başlayan gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Hikmet |
Muharrir |
Takvim-i Vekayi |
Servet-i Fünun |
Tercuman-ı Hakikat |
1831’de yayın hayatına başlayan gazete Takvim-i Vekayi’dir. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Şura-yı Devlet'in kurulduğu yıl aşağıdakilerden hangisidir?
1839 |
1868 |
1856 |
1876 |
1908 |
Meclis-i Ahkâm-ı Adliyye, 5 Mart 1868’de Şûra-yı Devlet ve Divan-ı Ahkâm-ı Adliyye olarak ikiye ayrıldı.
4.Soru
Tanzimat döneminin sona eriş tarihi olarak aşağıdakilerden hangisi genel kabul gören bir tarihtir?
Sadrazam Ali Paşanın öldüğü tarih olan 1871
|
Midhat Paşa’nın sürgüne gönderildiği tarih olan 1877
|
Osmanlı parlamentosunun kapatıldığı tarih olan 1878
|
Osmanlı parlamentosunun kapatıldığı tarih olan 1878
|
Duyun-ı Umumiyye İdaresinin kurulduğu tarih olan 1881 |
Tanzimat döneminin sonu ise başlangıcına göre daha tartışmalıdır. Dönemin, Sadrazam Âli Paşa’nın öldüğü tarih olan 1871’le, Midhat Paşa’nın sürgüne gönderildiği tarih olan 1877’yle, Osmanlı parlamentosunun kapatıldığı tarih olan 1878’leveya Duyun-ı Umumiyye İdaresi’nin kurulduğu tarih olan 1881’le sona erdiği yönünde görüşler mevcut ise de, genelde kabul edilen görüş, 1878’de parlamentonun kapatılmasıyla birlikte bu dönemin sona erdiği yönündedir.
5.Soru
I. Albayrak
II. Muhbir
III. Ceride-i Havadis
IV. Tercüman-ı Ahval
Yukarıdakilerden hangisi 19. yüzyılda çıkan gazeteler arasında yer almaz?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve IV |
II, III ve IV |
Albayrak.
6.Soru
Adaletname ile ilgili aşağıdaki hangi bilgiler geçerlidir?
I. Osmanlı idari geleneğinde öteden beri tahta çıkan sultanlar tarafından kamuoyuna ilân edilir.
II. Halkın can ve mal emniyetini sağlamak, merkez ve taşrada devleti temsil eden üst düzey görevlilerin fazla vergi talebiyle halka zulmetmelerini ve görevlerini kötüye kullanmalarını önlemek amacıyla, kadı, beylerbeyi ve sancakbeylerine hitaben çıkan padişah fermanlarına adaletname denirdi.
III. Adaletnameler, mevcut kanunları ilgililere hatırlatmak amacıyla yayımlanabileceği gibi, bazen de yeni hükümler getirebilir
IV. Adaletnameler, buhranlı dönemlerde halkı korumak amacıyla neşredilirlerdi
II,III,IV
|
I,III,IV
|
I,II,IV
|
I,II,III
|
Hepsi |
Yukarıdaki bilgilerin tümü Adaletname’yle ilgili geçerli tanımlardır.
7.Soru
Osmanlı Devleti’nde ilk örgütlü işçi eylemi olarak 1863’te aşağıdaki iş kollarından hangisinde işçilerinin iş bırakması görülmüştür?
Tütün |
İnşaat |
Ulaşım |
Madencilik |
Dokuma |
Osmanlı Devleti’nde İlk örgütlü işçi ey.emi olarak 1863’te Zonguldak kömür madeni işçilerinin iş bırakması görülüyor. Doğru cevap D dir
8.Soru
Osmanlı Devletinde Toplumsal Yapı ve Değişim kapsamında yapılan yeniliklerle ilgili olarak ilk belediye teşkilatı aşağıdaki bölgelerden hangisinde kurulmuştur?
Fatih |
Beyoğlu |
Eminönü |
Üsküdar |
Karaköy |
Doğru cevap B olacaktır. Sayfa 169 Gündelik Yaşamda Yeni Mekânlar ve Alışkanlıklar konu başlığında " Beyoğlu semti, iktisadi ve siyasi gücün sembolü olarak 19. yüzyıl boyunca gelişti. 1858’de Altıncı Daire-i Belediyye ismiyle Paris belediyesi model alınarak oluşturulan ilk modern belediye teşkilâtı burada kuruldu ve Beyoğlu yüzyılın sonlarına doğru Avrupa kentlerinin görüntüsüne büründü." Şeklinde açıklamalar yer almaktadır.
9.Soru
Farklı din ve mezheplerdeki tebaanın çocuklarının beraberce okuyacakları bir okul projesine yönelik olarak 1868'de aşağıdakilerden hangisi açılmıştır?
Mekteb-i Mülkiye |
Ziraat Mektebi |
Mekteb-i Sultani |
Orman ve Maadin Mektebi |
Sanayi Mektebi |
Farklı din ve mezheplerdeki tebaanın çocuklarının beraberce okuyacakları bir okul projesine yönelik olarak 1868'de Mekteb-i Sultani açılmıştır.
10.Soru
Topkapı Sarayı’ndaki Hünkâr Sofası “mabeyn” adını hangi padişah döneminde almıştır?
II. Mustafa |
I. Abdülhamid |
I. Selim |
III. Selim |
II. Mahmud |
Abdülhamid döneminde Topkapı Sarayı’ndaki Hünkâr Sofası “mabeyn” adını almıştır; ayrıca I. Selim dairesi bazı eklerle “yeni mabeyn” adıyla düzenlenmiştir.
11.Soru
1845’te Amerika’da ilk telgraf hattının faaliyete geçmesinin ardından Osmanlı ülkesindeki ilk telgraf denemesi ne zaman gerçekleşti?
1845’te Amerika’da ilk telgraf hattının faaliyete geçmesinin ardından Osmanlı ülkesindeki ilk telgraf denemesi ne zaman gerçekleşti?
1847 |
1897 |
1888 |
1903 |
1913 |
1847
12.Soru
İslâmî esaslara dayalı anayasal parlamenter bir rejimin kurulması, toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde özgürlük sınırlarının genişletilmesi, sadrazamların ve yüksek rütbeli devlet adamlarının icraatlarından ötürü sorumlu tutulup gerektiğinde yargılanması, lüks ve israfın engellenmesi, ülkenin kalkınmasını sağlayacak iktisadi önlemlerin alınması gibi konuları işleyen, Mehmed Bey ve Reşat Bey öncülüğünde çıkarılan gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Muhbir |
İstanbul |
Hürriyet |
Takvim-i Vekayi |
İttihad ve İnkılâb |
Başlangıçta Yeni Osmanlılarla aynı safta yer alıp sonra yollarını ayıran Meslekçiler’den Mehmed Bey, Nuri Bey ve Reşad Bey ise Hüseyin Vasfi Paşa’yla birlikte İttihad ve İnkılâb adlı gazeteleri çıkardılar. Meşveret usulünün, yani İslâmî esaslara dayalı anayasal parlamenter bir rejimin kurulması, toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde özgürlük sınırlarının genişletilmesi, sadrazamların ve yüksek rütbeli devlet adamlarının icraatlarından ötürü sorumlu tutulup gerektiğinde yargılanması, lüks ve israfın engellenmesi, ülkenin kalkınmasını sağlayacak iktisadi önlemlerin alınması, eğitim seferberliğinin başlatılarak halkın cehaletten kurtarılması, misyonerlerin faaliyetlerine karşı Müslümanların dinlerine sahip çıkması, İslâmî prensiplerden taviz verilmemesi ve Batı taklitçiliğinin terk edilmesi gibi konuları gazetelerinde işlediler. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
Şûra-yı Devlet aşağıdakiler sıralandığında hangi sırayla oluşmuştur?
I. Meclis-i Tanzimat
II. Meclis-i Vâlâ
III. Meclis-i Ahkâm-ı Adliyye
I-II-III
|
I-III-II
|
II-I-III
|
II-III-I
|
III-II-I |
Meclis-i Vâlâ ile başlayıp Meclis-i Tanzimat ve Meclis-i Ahkâm-ı Adliyye ile devam eden gelenek üzerine oturan şûra-yı Devlet, Danıştay’ın temelini oluşturur.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 19. Yüzyılın başlarında Osmanlı’nın sosyal yapısının çözülmesini etkileyen iç etmenlerdendir?
Panislavizm politikası
|
Fransız ihtilali
|
Mısırın işgali
|
Celali isyanları
|
Yeniçeri ocağının kaldırılması
|
Osmanlı’da 16. yüzyıl sonlarında merkeziyetçi devlet yapısında başlayan çözülme, savaşlarda alınan yenilgiler, özellikle 17. yüzyılda Anadolu’da siyasi, ekonomik ve sosyal düzeni alt üst eden ve Celâlî isyanları denilen kargaşa dönemi, üretim ve tüketim ilişkilerini ciddi bir biçimde etkiledi.
15.Soru
19. yüzyılın neredeyse tamamında, II. Mahmud (18081839), Abdülmecid (18391861), Abdülaziz (18611876) ve özellikle de II. Abdülhamid devirlerinde (18761909) ikdidarların hafiye teşkilatı - jurnalcilik vb.yolları yaygın olarak kullanmasının temel nedeni neydi?
Toplumu sindirmeye çalışmak, |
Kamuoyunun düşüncelerini öğrenmek, |
Basın-yayın organlarını sınırlamak, |
Reform isteklerini önlemek, |
Yapısal değişiklikleri engellemek, |
18.ve 19. yüzyıllar, Osmanlı Devleti’nde reform çabalarının ivme kazandığı dönemlerdi. Ancak Lâle Devri (17181730) olarak nitelenen döneme, Patrona Halil; Nizamı Cedid reformlarına ise Kabakçı (1807) diye sonradan meşhur olan isyanlarla son verilmiş olması, bu tür girişimlerin ne denli riskli olduğunu göster mişti. Bu nedenle 19. yüzyılın neredeyse tamamında, II. Mahmud (18081839), Abdülmecid (18391861), Abdülaziz (18611876) ve özellikle de II. Abdülhamid devirlerinde (18761909) iktidarlar, kamuoyunun düşüncelerini öğrenmek ko nusunda hayli istekli ve tedbirli davrandı. Bu istek hafiye teşkilatı ve jurnalcilik yoluyla bazen toplumu sindirmeye ve basınyayın organlarını sansür yoluyla sı nırlamaya kadar vardı.
Özellikle 18261856 arasında gerçekleştirilen kapsamlı reformlarla, klasik Os manlı düzeni zihniyet ve kurumlarıyla birlikte dönüştürüldü. Devlet, bu süreçte uygulamaya koyduğu yeniliklerin kamuoyunda ne tür etki ve tepkiler yarattığını belirlemek amacıyla ve hafiyeler aracılığıyla havadis jurnalleri adı verilen istihba rat raporları hazırlattı. Dolayısıyla kamuoyunun bakışının doğrudan ve kontrollü bir biçimde idari birimlere ulaştırıldığını söylemek mümkündür.
16.Soru
Osmanlı İmparatorluğu, gazeteyi, ancak 19. yüzyılın ilk yarısında gündemine alabildi. 1 Kasım 1831’den itibaren aşağıdaki gazetelerden hangisi yayınlanmaya başlandı?
Tercüman-ı Ahval |
Tasvir-i Efkâr |
Takvim-i Vekayi |
Ceride-i Havadis |
Muhbir |
Osmanlı İmparatorluğu, Batıda iki yüzyıl önce örnekleri görülen ve iç ve dış kamuoyunu yönlendirmekte etkin bir araç olan gazeteyi, ancak 19. yüzyılın ilk yarısında gündemine alabildi. 1 Kasım 1831’den itibaren Takvim-i Vekayi adlı resmi gazete yayınlanmaya başlandı. Doğru cevap C dir.
17.Soru
Örgün eğitim ve özellikle kızların eğitimi alanlarında gösterdiği yakın ilgi ve takibiyle önemli mesafelerin alındığı , sivil-askeri okulların sınav ve mezuniyet törenlerinde hazır bulunarak eğitime büyük önem veren padişah aşağıdakilerdan hangisidir?
II.Mahmut, |
III.Selim, |
Sultan Abdülmecit, |
Sultan Abdülaziz, |
I.Abdülhamit, |
Babasının yolundan giden Sultan Abdülmecid de hükümdarla halk arasındaki mesafeyi olabildiğince azaltmak ve sorunları yerinde görmek amacıyla 1844 ve 1846’da İzmit, Bursa, Çanakkale, Adalar vb. yerleri kapsayan yurt gezilerine çıktı; idari ve askeri birimleri sık sık teftiş etti. Haberleşme ve ulaşımın yanında, örgün eğitim ve özellikle kızların eğitimi alanlarında padişahın yakın ilgi ve takibiyle önemli mesafeler alındı. Sivilaskeri okulların sınav ve mezuniyet törenlerinde hazır bulunması, önceki dönemlerle kıyaslanmayacak derecede yönetenle yöneti lenler arasındaki mesafeyi azalttı.
18.Soru
Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Hareketleri (1703-1876) kapsamında Demiryolu ve ulaşım ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Osmanlıda demiryolu inşa fikri İngiltere’nin Hindistan yolunu kısaltma girişimleriyle yakından alâkalıdır. |
İskenderiye ile Kahire arasındaki demiryolu Osmanlı Devletindeki ilk demiryoludur. |
23 Eylül 1856’da İzmir-Aydın arasında demiryolu inşa imtiyazı Fransızlara verildi. |
Köstence-Çernovada (Boğazköy) Demiryolu, Osmanlı Rumelisinde yapılan ilk demiryoludur. |
2 Eylül 1857 tarihinde İngilizlere verilen imtiyazın süresi 99 yıl olup kilometre garantisi yoktur. |
Doğru cevap C olacaktır. Sayfa 121 de DEMİRYOLLARI VE ULAŞIMDA MODERNLEŞME konu başlığındaki açıklamalara tekrar bakılması durumunda” C seçeneğinin 23 Eylül 1856’da İzmir-Aydın arasında demiryolu inşa imtiyazının İngilizlere verildi. “şeklinde açıklanmakta olduğu görülür.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1874’te de yetim mallarını muhafaza ve işletmek üzere Şeyhülislâmın nezaretinde kurulmuştur?
Meclis-i İmtihan-ı Kur
|
Meclis-i Meşayih
|
Meclis-i Tedkikat-ı Şer’iyye’
|
Meclis-i İntihab-ı Hükkâm
|
Meclis-i İdare-i Emval-ı Eytam |
1874’te de yetim mallarını muhafaza ve işletmek üzere şeyhülislâmın nezaretinde Meclis-i İdare-i Emval-ı Eytam kuruldu.
20.Soru
Kırım Savaşı’nın (1853-1856) asıl gerekçesi nedir?
Gayrimüslim erkeklerden baş vergisi denilen cizyenin alınması
|
İslâm’dan ayrılıp başka bir dine girmek isteyenlere ölüm cezası uygulanması
|
Kudüs ve civarındaki Hıristiyanların kutsal mekânlar (makamat-ı mübareke) sorunu
|
Osmanlı coğrafyası üzerindeki uluslararası rekabet
|
Ortodoks Osmanlı tebaası üzerindeki genel himaye iddiaları |
Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş açtı. Esasen yukarıda sıralanan makamat-ı mübareke gibi görünür nedenler Kırım Savaşı’nın (1853-1856) gerekçesi olamaz; gerçek ne- den Osmanlı coğrafyası üzerindeki uluslararası rekabetti. Bilindiği gibi, İngiltere ile Fransa, bu savaşta Rusya’ya karşı Osmanlı Devleti’nin yanında yer almıştı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ