Tanzimat Fermanı’nda öngörüldüğü üzere yeniden düzenlenerek üye sayısı ve yetkileri arttırılan Meclis-i Vâlâ, Hariciye Nezareti’yle birlikte reformlar için çok önemli bir misyon üstlendi ve Tanzimat’ın ilk on beş yılında yapılan hemen bütün yenilikler bu iki kurumun öncülüğünde gerçekleştirildi. Yaptığı düzenlemelerle tüzüklerin uygulanıp uygulanmadığını denetleme yetkisine sahip olan meclis, aynı zamanda bir yüksek mahkeme olarak da görev yaptı. Nitekim, Hüsrev Paşa, Âkif Paşa, Nafiz Paşa, Tahir Paşa ve Hasip Paşa gibi o dönemin üst düzey bürokrat ve muhaliflerini Tanzimat’a aykırı hareket ettikleri iddiasıyla yargılayıp cezalandırdı ve kanun ve tüzüklerin yapılmasından arazi anlaşmazlıklarına kadar her konu ile ilgilendi.