Islahat Fermanı, Gülhane Hattı’na göre daha ayrıntılı bir şekilde kaleme alınmıştı. Fermanla, Gülhane Hattı’yla bütün tebaaya tanınmış olan haklarla önceki padişahların dönemlerinde gayrimüslimlere verilen imtiyaz ve muafiyetler saklı tutulduğu gibi, bunların yeni ihtiyaçlara göre uyarlanması için patrikhanelerde hükümetin kontrolünde meclislerin kurulması öngörüldü. Bu meclislerin alacağı kararlar hükümetin onayından sonra geçerli olacaktı. Patriklere kaydıhayat şartıyla, yani yaşadıkları sürece görev yapma imkânı tanındı; Patriklerle ruhbanlara devlete bağlılık yemini etme şartı getirilip maaş bağlandı. Gayrimüslimlerin ruhani liderlerinin cemaatleri üzerinde daha önce var olan geniş yetkileri sadece dini konularla sınırlandırıldı. Cemaatlerin işlerinin, ruhban ve halkın temsilcilerinin görev yapacağı karma meclisler tarafından yürütülmesi kararlaştırıldı.