Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Final 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın sadaret dönemi hangi yıllar arasındadır ?
1688- 1695 |
1695- 1703
|
1703- 1730
|
1718- 1730
|
1720- 1721 |
Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın sadareti (1718- 1730).
2.Soru
İlk Osmanlı medeni kanununun birinci kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
Mecelle
|
İfta
|
Muallimhane-i Nüvvab
|
Mevali
|
Zadegân |
Mecelle denilen ilk Osmanlı medeni kanununun birinci kitabı tamamlandı. Nizamiye mahkemeleri, Hanefi mezhebi esas alınarak hazırlanan İslâm hukukunun “muamelât” kısmına (Mecelle); şer’iye mahkemeleri ise, İslâm hukukunun “münakahat” ve “ukubat”, yani, miras, nafaka, evlenme-boşanma konularına bakmaya başladı.
3.Soru
I. Meslek
II. Dağarcık
III. Mecmuâ-yı Fünun
IV. Yeni Osmanlılar
Hangileri 1872’den itibaren çıkan ve halkı eğitip genel kültür düzeyini yükseltmek amacıyla ansiklopedik yazıların yayımlandığı dergilerdir?
I, II |
I, III, IV |
II, III |
II, III, IV |
III, IV |
1872’de devlet desteğiyle ve Ahmet Mithat Efendi’nin yönetiminde yayınlanmaya başlayan Dağarcık’la süreli yayınlarda geniş kitlelere yönelim başladı. Dağarcık ve Mecmuâ-yı Fünun gibi dergiler halkı eğitmek ve genel kültür düzeyini yükseltmek amacıyla ansiklopedik yazılar yayımladı. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
4.Soru
Adı Fransızca “misyon” kelimesinden esinlenilerek konulan ve İtalyan Carbonarie (Karbonari) Cemiyeti’nin teşkilatlanma prensiplerine göre kurulan Meslek Cemiyeti aşağıdaki tarihlerden hangisinde kurulmuştur?
Ekim 1865 |
Haziran 1866 |
Ocak 1865 |
Temmuz 1866 |
Haziran 1865 |
Meslek, Haziran 1865’te İstanbul’da Belgrad Ormanları’nda bir araya gelen Sağır Ahmedbeyzâde Mehmed Bey, Menapirzâde Nuri Bey ve Kayazâde Reşad Bey tarafından kuruldu. Adı Fransızca “misyon” kelimesinden esinlenilerek konulan ve İtalyan Carbonarie (Karbonari) Cemiyeti’nin teşkilatlanma prensiplerine göre kurulan cemiyetin Meslekname adı verilen içtüzüğü de hazırlandı. Doğru cevap E dir.
5.Soru
2 Eylül 1839’da Maliye Nezareti lağvedilerek aşağıdakilerden hangisi kurulmuştur?
Mansure Hazinesi
|
Hazine-i Âmire
|
Umur-ı Maliye Nezareti
|
Dâhil-i daire-i Tanzimat
|
Takvim-i Vekayi |
II. Mahmud’un ölümünden iki ay sonra, 2 Eylül 1839’da Maliye Nezareti lağvedilerek Hazine-i Âmire ile Hazine-i Mukataat Defterdarlıkları kurulmuştu.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi devletten mali destek almayan gerçek bir gazeteye doğru atılan ilk adım ve bir Osmanlı vatandaşının çıkardığı ilk özel gazetedir?
Tercüman-ı Ahval
|
Ceride-i Havadis
|
Takvim-i Vekayi
|
Vekayi-i Mısriyye
|
Tasvir-i Efkâr |
Bir Osmanlı vatandaşının çıkardığı ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval, devletten mali destek almayan gerçek bir gazeteye doğru atılan ilk adımdı; ancak, daha sonra bu çizgiyi koruyamayacaktı.
7.Soru
Redif Askeri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
II. Mahmud döneminde Asakir-i Mansure Ordusu’na destek verdi |
1834’te oluşturulan ihtiyat askerinin genel adıdır. |
Redif birliklerinin her sancağın 23-32 yaşları arasındaki gençleri arasından yetenekleri belirlenerek oluşturulması kararlaştırılmıştı. |
Serasker Hüsrev Paşa’nın bu birliklerin teşkilinde büyük katkısı oldu. |
Anadolu ve Rumeli’deki redif taburları 1836’da müşirlerin idaresine verildi. |
Redif birliklerinin her sancağın 23-32 yaşları arasındaki gençleri arasından kur’a ile belirlenerek oluşturulması kararlaştırılmıştı.
8.Soru
Madeni paranın (sikke) içerisinde bulunan değerli maden miktarını azaltma işlemine ne denir?
Tahdid |
Tasnif |
Mağşuş |
Tağşiş |
Kaime |
Madeni paranın (sikke) içerisinde bulunan değerli maden miktarını azaltma işlemine tağşiş denirdi.
9.Soru
I-Adalet
II-Servet
III-Din
IV- Mutlak iktidar
V- İlmiye
Yukarıda yer alan maddelerden hangileri, daire-i adliyenin halkalarını oluşturan temel dayanaklar arasında yer alır?
I-II-III
|
I-II-IV
|
II-III-IV
|
II-IV-V
|
III-IV-V |
Osmanlı yönetim felsefesine göre daire-i adliyyenin halkalarını oluşturan; adalet, kanun, mutlak iktidar, ordu, servet ve halk, sosyal yapının ve işleyişinde temel dayanaklarını oluştururdu.
10.Soru
Osmanlı Devleti’nin Sergii Umumii Osmani adıyla İstanbul’da düzenlediği uluslararası sergi hangi tarihte organize edilmiştir?
1838 |
1848 |
1856 |
1863 |
1876 |
Devlet, 1863’te Sergii Umumii Osmani adıyla uluslararası bir sergiyi İstanbul’da organize etme başarısını gösterdi. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.
11.Soru
I.Kağıt paranın çıkarılması
II.4 Şubat 1863’de ismi The Ottoman Bank (Osmanlı Bankası) kuruldu
III. Ticaret Mahkemesi (Ticaret Meclisi) oluşturuldu
IV.Ticaret Kanunnamesi’nde ticaret ve şirket hususlarında şer’î kurallar kabul edildi.
V.İlk yerli anonim şirket olarak Şirket-i Hayriye oluşturuldu.
Osmanlı Devleti’nde Yenileşme Hareketleri kapsamında Yukarıda verilen Bankacılık ve ticaret alanında yapılan girişimlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yada hangileri doğrudur?
I – II - IV |
II – III – IV - V |
I – III - V |
II – III – IV |
Hepsi |
Doğru cevap C olacaktır. Sayfa 118,119,120 de “ OSMANLI PARA DÜZENİ VE BANKACILIK” ve “MODERN AVRUPA TİCARET VE ŞİRKET HUKUKUNUN GELİŞİMİ “ konu başlıklarındaki açıklamalarda " 13 Şubat 1856’da ismi The Ottoman Bank (Osmanlı Bankası) kurulduğu ve Ticaret Kanunnamesi’nde ticaret ve şirket hususlarında şer’î kurallar yerine batı hukuku kabul edildi. " şeklinde açıklanmaktadır.
12.Soru
4 Şubat 1863’te kurulan Bank-ı Osmanî-i Şâhâne, Osmanlı devleti'nin aşağıdaki savaşlardan hangisi finanse etmek amacıyla kağıt para çıkarılmasını reddetmiştir?
1853-1856 Kırım Savaşı |
1912-1913 Balkan Savaşı |
1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı |
1911-1912 Trablusgarp Savaşı |
1882 İngiltere'nin Mısır'ı İşgali |
4 Şubat 1863’te kurulan Bank-ı Osmanî-i Şâhâne, Kuruluşundan itibaren Osmanlı maliyesi, ekonomisi ve borçlanmaları üzerinde önemli roller oynayan banka, para çıkarma tekeline sahip olma imtiyazını kullanarak devletin yaklaşan 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nı finanse edebilmek için kâğıt para çıkarılması yönündeki talebini reddetti ve yapılan görüşmeler neticesinde komisyon ve iki milyon kuruşluk bir tazminat karşılığında bu isteğe onay verdi. Doğru cevap C dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat fermanının ilan edilmesi ile ortaya çıkan tepkilerde birisi değildir?
Müslüman halk gayrimüslimler ile denk olmaktan memnun kalmadı.
|
Gayrimüslimler verilen yeni haklar ile çok fazla ümitlendiler.
|
Tüm Avrupa ülkeleri Tanzimat’ın ilanına olumlu yaklaştılar.
|
Ulema Şeriatın çiğnendiğini iddia ederek halkı tahrik etti.
|
Ayan gayrimüslimler ile eşit haklara sahip olmaya karşı direnç gösterdiler. |
Osmanlı tebaasını oluşturan her zümre fermanı kendi açısından yorumladı; Müslümanlar, gayrimüslimlere verilen yeni haklardan hoşlanmadı; gayrimüslimler ise, fermanla birlikte büyük bir beklenti ve ümide kapıldı. Öte yandan çıkarları zedelenen ulema, âyan ve hatta, valiler, şeriatın çiğnendiğini ve Müslümanların gâvurlarla aynı seviyeye getirildiğini belirterek halkı tahrik etti. Tanzimat Fermanı, dış kamuoyunda farklı tepkiler aldı. Nitekim, İngiliz ve Fransız kamuoyu fermanı olumlu buldu; Avusturya ve Rusya ise, olumsuz ve ihtiyatla karşıladı. Padişahın ve yönetici elitin yetkilerinin bu fermanla sınırlandırıldığını gören Avusturya Başbakanı Prens Metternich, ülkesinde de benzer isteklerle karşılaşabileceği endişesiyle ilân edilen reformları eleştirdi. Rusya ise, iç ve dış siyasette Osmanlı Devleti’ne güç katacağı ve İngiltere’yle Fransa’nın bu ülkedeki etkinliklerini arttıracağı gerekçesiyle yeni kararlara karşı olumsuz bir tavır takındı.
14.Soru
Osmanlı devletinde eğitim işleri aşağıdakilerden hangisi ile şeyhülislam yönetiminden çıkıp hükümetin kontrolüne girmeye başlamıştır?
Maarif Nezaretinin kurulması
|
Ders vekilinin Şeyhülislama bağlanması
|
Devşirme sisteminin kurulması
|
Usta çırak ilişkisiyle insan yetiştirilmeye başlanması
|
Enderun mekteplerinin kurulması |
Değişen eğitim ihtiyaçlarına karşılık medreselerin dışında yeni usulde eğitim veren bazı mektepler açıldı ve 1857’de kurulan Maarif Nezareti’ne bağlandı. Böylece, eğitim işleri şeyhülislâm yönetiminden çıkıp hükümetin kontrolüne girmeye başladı.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gülhane Hatt-ı Hümayununun gayrimüslimler için önemini ortaya koymaktadır?
Gayrimüslimler vergi ayrıcalığına sahip olmuşlardır
|
Gayrimüslimler teorik olarak Müslümanlar ile eşit hale gelmiştir.
|
Gayrimüslimler devlet memuru olma hakkını kazanmışlardır.
|
Gayrimüslimler zorunlu askerlikten muaf tutulmuşlardır
|
Gayrimüslimler cizye ödemekten kurtulmuşlardır.
|
Gülhane Hatt-ı Hümayunuyla Müslümanlarla teorik olarak eşitlenen gayrimüslimler, 1856 Islahat Fermanı’yla birlikte devlet memuru olma hakkını elde etti ve
bu tarihten sonra bürokrasideki sayıları hızla artış kaydetmiştir.
16.Soru
Ticaret Kanunnâme-i Hümayunu’na Zeyl kanunu hangi tarihte çıkarıldı?
1830
|
1840
|
1850
|
1860
|
1870 |
1860’da çıkarılan Ticaret Kanunnâme-i Hümayunu’na Zeyl başlıklı ilâve ka- nunla mahkeme ikiye ayrıldı. .
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Islahat fermanı ile gayrimüslimlerin elde ettikleri kazanımlar arasında değildir?
Patriklere hayatta oldukları sürece görev yapma hakkı tanındı
|
Patriklere devlet tarafından maaş bağlandı
|
Patriklere devlete bağlılık yemini etme şartı getirildi.
|
Ruhani liderlerin cemaat üzerinde her tür yetkiye sahip olması sağlandı.
|
Ruhban ve halk temsilcilerinden oluşan karma meclisler oluşturuldu. |
Islahat Fermanı, Gülhane Hattı’na göre daha ayrıntılı bir şekilde kaleme alınmıştı. Fermanla, Gülhane Hattı’yla bütün tebaaya tanınmış olan haklarla önceki padişahların dönemlerinde gayrimüslimlere verilen imtiyaz ve muafiyetler saklı tutulduğu gibi, bunların yeni ihtiyaçlara göre uyarlanması için patrikhanelerde hükümetin kontrolünde meclislerin kurulması öngörüldü. Bu meclislerin alacağı kararlar hükümetin onayından sonra geçerli olacaktı. Patriklere kaydıhayat şartıyla, yani yaşadıkları sürece görev yapma imkânı tanındı; Patriklerle ruhbanlara devlete bağlılık yemini etme şartı getirilip maaş bağlandı. Gayrimüslimlerin ruhani liderlerinin cemaatleri üzerinde daha önce var olan geniş yetkileri sadece dini konularla sınırlandırıldı. Cemaatlerin işlerinin, ruhban ve halkın temsilcilerinin görev yapacağı karma meclisler tarafından yürütülmesi kararlaştırıldı.
18.Soru
Kılık kıyafete yönelik düzenlemede fes giyme zorunluluğu ilk kez kimlere getirilmiştir?
Askerlere
|
Memurlara
|
Seyfiyelere
|
İlmiyelere
|
Kalemiyelere
|
19. yüzyılın ilk yarısında sosyal hayatta devlet müdahalesiyle gerçekleştirilen önemli bir yenilik kılık kıyafet düzenlemesiydi. 1828’de askeri kıyafetlerde fes giyme zorunluğu getirilmiştir.
19.Soru
Tanzimat fermanı nerede okunmuştur?
Topkapı Sarayı
|
Dolmabahçe Sarayı
|
Yeşilköy
|
Kâğıthane
|
Gülhane Meydanı |
Hariciye Nazırı Mustafa Reşid Paşa, 3 Kasım 1839’da Topkapı Sarayı’nın bahçesindeki Gülhane meydanında, vükelâ, rical, ulema, Rum ve Ermeni patrikleri, hahambaşı, esnaf temsilcileri, sefirler ve diğer davetlilerin huzurunda Tanzimat Fermanı’nı okudu. Sultan Abdülmecid töreni Gülhane Köşkü’nden izledi.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toplumunu oluşturan reaya grubunda yer almaktadır?
Tüccarlar
|
Din adamları
|
Bürokratlar
|
Muvazzaf askerler
|
Memurlar
|
Osmanlı toplumu askeri (yönetenler) ve reaya (yönetilenler) şeklinde iki temel sınıfa ayrılmıştı. Askeri sınıf, padişahın dini ve idari yetkiler tanıdığı ve vergiden muaf tuttuğu asker ve sivil devlet görevlilerini kapsar. Saray halkı, seyfiye (muvazzaf askerler), ilmiye (din, bilim ve hukuk adamları) ve kalemiyeden (bürokratlar, memurlar) oluşurdu Yönetilen sınıf, yani reaya ise, tüccar, esnaf, köylü ve göçebelerden (konargöçerler) oluşurdu.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ