Finansal Aracılık Türleri
Finansal sistem içinde aracılık para yaratan finansal aracılar ve para yaratmayanfinansal aracılar olarak iki grup altında toplanmaktadır. Mevduat kabul eden finansal kuruluşlar olarak da bilinen para yaratan finansal aracılar, tasarruf fazlasıolan birimlerden mevduat kabul ederek eldeki fonlarını tasarruf açığı olan birimlere kredi açarak veya finansal varlıklara yatırım yaparak değerlendirmektedir.
Başta ticaret bankaları olmak üzere bu kurumlar, küçük tasarrufların ekonominin işleyişine sokulmasına, birikimlerin artmasına ve kullanılabilir olmasına olanaksağlarlar. Bunlar aşağıdaki gibi çeşitli başlıklar altında sıralanmaktadır:
Ticaret Bankaları: Mevduat bankaları olarak da bilinen bu kurumlar, tümdünyada en fazla ağırlığa sahip olan finansal aracılardır. Ticaret bankaları mevduat toplayarak bu mevduatı kredi ve finansal varlık yatırımı olarak değerlendirmektedir. Ticaret bankalarının, finansal sistem içerisinde en önemli işlevlerindenbiri de kaydi para yaratarak para arzını genişletmeleridir.
Kredi Birlikleri: Üyelerinden topladığı mevduatı, yine üyelerine kredi olarakdağıtan kurumlardır. Bu tür aracıların ticaret bankalarından ayrılan yönü kâramacı gütmemesi ve faaliyetlerinin sadece kendi üyeleri ile sınırlı olmasıdır. Bu sebepten kredi birlikleri ticari, bankalara oranla çok daha küçük ölçeklidir.
Katılım Bankaları: İşlemlerini faiz olamaksızın yerine getiren bu kurumlar, faaliyetlerini tasarruf fazlası olan birimlerden mevduat toplama ve tasarruf açığı olan birimlere kredi verme ortaklık temelinde yerine getirmektedir. Ortaklık ilkesi söz konusu olduğu için mevduat sahipleri önceden tutarı belirli sabit faiz yerine, ancak faaliyet sonucu miktarı kesin olarak belli olan kâr veya zarardan pay alır.
Tasarruf ve Kredi Birlikleri: Fonlarını mevduat şeklinde toplamakta olan bu kurumlar, fonların kullanımı yönünden ticaret bankalarından ayrılmaktadır. Mesken ve ticari konut sektörüne ipotek karşılığı kredi açan ve mevduat toplayan kuruluşlardır. Günümüzde ülkemizde henüz bulunmamasına rağmen, mortgagesisteminin yürürlüğe girmesi ile ülkemizde de kurulması muhtemeldir.Sistem içinde para yaratmayan, bu bağlamda mevduat toplamayan çeşitli finansal aracılar da bulunmaktadır. Para yaratmayan finansal aracılar, mevduat kabul etmeyen ve diğer kaynaklardan fon sağlayan finansal kurumlardır. Finansal sistem içinde önemli ağırlığa sahip olan bu kurumlar, sigorta şirketleri, özel emeklilik şirketleri, emekli sandıkları, yatırım fon ve ortaklıkları ile finans şirketlerinden oluşmaktadır.
Kalkınma ve Yatırım Bankaları: Kalkınma bankaları, kalkınma çabası içindeki ülkelerin gelişmiş ülkelerden yapılacak teknoloji ve sermaye transferlerinde, yerli ve yabancı kuruluşlara yardımcı olmak ve sermaye piyasalarının gelişmesini sağlamak amacıyla kurulmuş finansal aracılardır. Kalkınma bankaları, kendilerine tahsis edilen fonları yönlendirerek fon kullanımlarına şekil vermektedir. Özellikle elde ettikleri fonları uzun vadeli kredi biçimine dönüştürmenin yanında, verdikleri teknik hizmetler ile sistem içinde önemli görevler yerine getirmektedir. Yatırım Bankaları
ise mevduat kabul etmeyen, ticari bankacılık yapmayan ve kalkınma bankacılığı fonksiyonunun dışında kalan alanlarda faaliyet gösteren, müşterilerine yatırım danışmanlığı, kurumsal fon yönetimi gibi hizmetler sunan ve gelir yapıları genel olarak alınan ücret ve komisyonlardan oluşan finansal kurumlardır.
Sosyal Güvenlik Kurumları: Kamu ve özel emeklilik kurumları (özel emeklilikşirketleri) olarak iki gruba ayrılmaktadır. Bu kurumlar aslında bireylere çalışma hayatının bitiminden sonraki döneminde (emeklilik dönemi), çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tasarruflarını biriktirme ve değerlendirme işlevi görmektedir. Bu kurumlar tasarrufları finansal sistemde değerlendirerek emeklilik zamanı gelen bireylere getirileri ile beraber sunmaktadır. Özel emeklilik sisteminin geliştiği ekonomilerde bu aracılar, finansal sistemin önemli bir kurumu durumundadırlar. Biriken fonlar, her tipteki sermaye piyasası araçlarına yatırılabilir. Ancak fonların değerlendirilmesinde sermaye piyasasındaki hızlı fiyat değişmelerinden korumak amacıyla hisse senedi yerine tahvillere daha çok ağırlık verilmektedir.
Ayrıca Ticaret Bankaları da mevduat, hisse senedi ve tahvil gibi dolaylı finansal araçlar karşılığında bu fonları finansal sistem içine çekebilmektedir.

Sigorta Şirketleri: Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre sigortanın tanımı şu şekilde yapılmaktadır: “Sigorta bir akittir, bununla sigortacı bir prim karşılığında, diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan bir riskin meydana halinde, tazminat vermeyi ya da bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli birtakım hadiseler dolayısıyla bir para ödemeyi veya sair edalarda bulunmayı üzerine alır”. Sigorta şirketleri ise kişiler
ve kurumları muhtemel çeşitli risklere karşı bir prim (sigorta primi) karşılığında, sattıkları sigorta poliçeleri ile koruma altına alan ve prim gelirlerinin önemli bir bölümünü para ve sermaye piyasası araçlarına yatıran şirketlerdir. Sigorta şirketleri özellikle gelişmiş ekonomilerde, küçük tasarrufların ekonomiye etkin bir şekilde katılmasını sağlayan finansal aracılar olarak da kabul edilmektedir.

Finansman Şirketleri: Bireysel ve kurumsal tüketicilere otomobilden, iş ekipmanlarına, tıbbi malzemelerden ev araç gereçlerine kadar geniş bir yelpazede kredi kullandıran kurumlardır. Fon kaynakları sermaye, uzun vadeli borç ve özellikle finansman bonosu çıkararak sağlanan kısa süreli borçlardan oluşur. Finans şirketleri bütün finansal kurumlarda olduğu gibi yasal düzenleme ve denetime tabidirler. Mevduat toplayamayan bu kurumlar, bazı faaliyetleri itibariyle bankalara benzer işlemler yapmakla birlikte, bankalarca yapılan bütün işlemleri yapamaz.

Yatırım Fonları ve Ortaklıkları: Finansal yatırım kararları risk içerir. Deneyim ve tecrübe gerektirir. Finansal yatırım yapacak bir tasarruf sahibi için getiri, güven ve piyasada muhtemel risklerden kendini koruyabilmek oldukça önemli kavramlardır. Finansal sistem içinde genellikle küçük birikimlere sahip olanlar genellikle bu tasarruflarını çeşitli finansal araçlara yatırma konusunda yeterli beceri, bilgi ve deneyime sahip değildir. Aynı zamanda tasarruflarının hacmi çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturmaya yetecek büyüklükte de değildir. Bu ve benzeri sorunların çözümünde Kollektif Yatırım Kurumu (KYK) olarak da bilinen, yatırm fonları ve yatırım ortaklıkları adında kurumlar bulunmaktadır. Kolektif Yatırım Kurumları hukuki yapılarına göre ayrı ve bağımsız bir tüzel kişilik olarak kurulduklarındayatırım ortaklığı, başka bir tüzel kişilik tarafından bir sözleşme çerçevesinde kurulduklarında ise yatırım fonu olarak adlandırılır.