İktisatçıların birbirleriyle pek anlaşamamak gibi kötü bir şöhretleri var. Oysa yüksek enflasyon ile hiperenflasyonun temel nedenlerinin başında parasal genişleme olduğu hemen her iktisatçının ortak kanısı. Kötü şöhretlerine gölge düşüren bu ortak görüşün doğal sonucu şu: Enflasyonu kontrol altına almak istiyorsak para arzını da kontrol altına almalıyız. İlk soru: Hangi para arzı? İkinci soru: Merkez Bankası o para arzını ne düzeyde tutacak?

İlk sorunun yanıtı şu: Enflasyonun ileride izleyeceği yol ile hangi para arzı arasındaki ilişki en kuvvetli ilişki ise o para arzı. İkinci sorunun yanıtı ise para talebi ile ilgili. Burada sözü edilen ‘para’ merkez bankalarının yükümlülüğü olan para; yani ‘para tabanı’. Para tabanının önemli bir kısmının emisyondan (dolaşımdaki para artı bankaların kasasındaki para) oluştuğunu hatırlayın. Dolayısıyla, faiz getirisi olmayan bir para bu. Bu durumda, para talebi ile nominal faiz haddi arasında ters yönlü bir ilişki var: Nominal faiz haddi ne kadar yüksekse para talebi o kadar az oluyor. Şüphesiz reel gelirimiz arttıkça daha fazla harcama yapmak istiyoruz, belki dolmuş yerine taksiye biniyoruz. Bu durumda daha fazla para tutuyoruz. Yani, reel gelir ile para talebi arasında ise aynı yönlü bir ilişki var. Bu durumda, parasal kontrol uygulayacak merkez bankasının reel geliri ve nominal faiz haddini tahmin etmesi gerekiyor. Nominal faiz haddini reel faiz haddi ile enflasyon bekleyişlerinin toplamı olarak düşünebilirsiniz. Bu durumda para talebi ile enflasyon arasında da ters yönlü bir ilişki olacak. Dolayısıyla, belli bir enflasyona karşı gelen bir para talebi var. Reel gelir ve reel faiz haddi hakkında tahmin yapmak mümkün. Enflasyon için ise arzu edilen bir düzey var. İşte parasal kontrol rejimlerinde merkez bankaları, reel gelir ve reel faiz tahminleri veri iken oluşmasını istedikleri enflasyona karşı gelen para talebi kadar para arz etmeye çalışıyorlar.

Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap B’dir. Reel gelir ve para talebi arasında aynı yönlü bir ilişki var. Para talebi ve nominal faiz haddi arasında ters yönlü bir ilişki söz konusu. Para talebi ve enflasyon arasında ise ters yönlü bir ilişki var.