Peki elimizde güvenilir bir ölçek olduğunu varsayalım. Örneğin saati on dakika
ileri gösteren bir duvar saatimiz olsun. Bu güvenilir bir ölçüm aletidir, hatalı bile
40 Psikoloji
olsa günün aynı saatinde aynı ölçümü verecektir. Aynı şekilde iki kilo düşük gösteren bir tartı da güvenilir bir ölçektir çünkü aynı kütlede bir cismi her zaman aynı
kiloda gösterecektir. Peki bu bozuk saat ve bozuk tartının bize verdiği ölçümlerin
kavramsal geçerliliği var mıdır? Cevap hayırdır, çünkü bu saat ve tartı ölçmek istenen kavramları doğru olarak ölçmez, yani ölçümleri güvenilir olsa bile geçerli
değildir. Demek ki bir ölçeğin güvenilir olması ölçülmesi istenen kavramı geçerli
biçimde ölçtüğü anlamına gelmez. Güvenilir ölçümler kavramsal geçerliliğe ulaşmamız için gereklidir ama yeterli değildir.