Normatif sosyal etkinin gücünü gözlerimizin önüne seren en klasik çalışma-
lardan biri Solomon Asch tarafından 1950’li yıllarda yapılmıştır. Asch çalışma-
sında deneklere üzerinde üç tane değişik boyda çizgi olan bir kart göstermiş ve
onlardan karttaki üç çizgiden hangisinin başka bir karttaki çizgiyle aynı boyda
olduğunu belirtmelerini istemiştir (bkz: Şekil 5.1). Bu hiç zor bir görev değildir,
zira çizgilerin uzunlukları birbirinden bariz şekilde farklıdır. Gözünüzde abartılı
bir bozukluk olmadığı sürece doğru yanıtı verememeniz için hiçbir sebep yoktur.
Ancak ortada şöyle bir durum vardır: Asch çalışmaya katılanları güya gruplar ha-
linde test etmektedir, ama aslında her grupta yalnızca bir tek gerçek denek vardır.
Geriye kalanlar, Asch’in sorulara yanlış cevap vermeleri konusunda eğitilmiş asis-
tanlarıdır. Gerçek deneğin ise elbette bundan haberi yoktur. Asch’in merak ettiği
şudur: Denekler kendi gözlerinin gördüğünü mü söyleyeceklerdir, yoksa grubun
geri kalanının söylediğini m