Sosyolojiye Giriş Deneme Sınavı Sorusu #1320018

Otorite ile meşrutiyet arasında kurulan ilişki türüne aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer verilmiştir?


Karşılıklı rızayı gerektiren bir ilişki

Meşrutiyete inancın olmadığı bir ilişki

Tek taraflı fayda sağlanan bir ilişki

Yönetilenlerin onaylanmadığı bir ilişki

Otoritenin meşrutiyetle bir ilişkisi yoktur.


Yanıt Açıklaması:

Otorite siyasal anlamda hükümetin meşru güç kullanımıdır. Bu tanımda meşruiyet unsuru ön plana çıkmaktadır. Çünkü herhengi bir iktidarın meşruiyeti o iktidarın güç kullanımını meşru kılar ya da meşruiyetini zedeler. Meşruiyet ise ''bir hükümetin otoritesine boyun eğenlerin buna rıza göstermeleri''dir. Toplumda herhangi bir iktidara karşı meşruiyetin olmaması ya da var olan meşruiyetin zedelenmesi durumlarında, özellikle günümüz modern toplumlarında meşruiyet krizi yaşanmaktadır. Modern demokrasilerde meşru olmayan bir iktidara karşı toplumsal muhalefet, modern toplumun tüm baskı ve kontrol gruplarından oluşan, devreye girerek iktidarın olası zor kullanımına ve yaptırımlarına karşı durabilmektedir. Bir iktidar ya da hükümet yasalar çerçevesinde, demokratik seçim ölçütlerine göre işbaşına gelebilir ve toplumsal meşruiyetini, toplu vicdanındaki yerini yitirdiği noktada ise yerini bir başkasına devredebilir. Ancak yasallık durumu kimi otoriter, teokratik rejimlerde, diktatörlüklerde söz konusu olmayabilir. İktidarın sağlanması  ve sürekliliğinin kazanılması noktasında iktidarların meşru olduklarına dair kullandıkları araçlar vardır. Buna göre bir iktidarın kamu vicdanında tutunması, saygı görmesi sağlanmalıdır. Teokratik rejimlerde iktidarın kaynağı ve mesruiyeti ilahi bir güce dayanır, askeri yönetimlerde zora, baskıya ve güce, demokratik rejimlerde ise seçimlere dayanmaktadır. 

Weber'e göre otorite itaat yolu ile istikrarın sağlanabildiği hiyerarşik bir ilişkidir. Diğer bir ifade ile ''bir kişinin iradesini başkalarının davranışlarına uygulayabilme güçüdür; ancak bu uygulama da gücün meşruiyeti hakkındaki inanç son derece önemlidir, zira otorite diğer anlamı itibari ile meşru iktidardır. ''Meşru otorite devletin belli kurallar ve usuller çerçevesinde çalışıp çalışmadığını gösterir. Meşruluk, hem devlet iktidarına itaati gerektirir hem de bu itaatin zora dayalı olmaktan çok yönetilenlerin onayıyla olduğunu işaret eder. Bir otorite, belirli bir hiyerarşiye dayandığı ve çalıştığı ölçüde meşrudur. Ama otorite meşruluğunu, yalnızca hiyerarşik özelliğinden almaz. Otoriteyi meşru kılan, aynı zamanda hitap ettiği kesimlerin itaatini de talep ediyor olmasıdır. Bu karşılıklı rızayı gerektiren bir durumdur. Otoritenin talep ettiği itaat karşılığında hitap edilen kesimin kazanımlarının olması gerekmektedir.       

Yorumlar
  • 0 Yorum