Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 2 Deneme Sınavı Sorusu #1008488

Aşağıdakilerden hangisi Talîm-I Edebiyat’ın özelliklerindendir?


Arap edebiyatının edebi sanatlarını övmesi

Arap edebiyatına ve belagatına bağlı tavır sergilemesi

Eski edebiyatın retorik gelene­ğine bağlı kalması

Arap edebiyatının edebi sanatlarıyla hesaplaşması

Modern edebiyat retoriğinin son örneği olması


Yanıt Açıklaması:

Ta’lîm-i Edebiyat, Arap edebiyatının “bedî ve beyan”ıyla (edebi sanatlarıyla) hesap­laşmamızın başlangıç noktasıdır. Ta’lîm-i Edebiyat’tan önce söz sanatları hakkında gö­rüşlerini açıklayanlar, Arap edebiyatına ve belagatine bağlı bir tavır sergilerler. Ta’lîm-i Edebiyat’la birlikte bu anlayış kırılır (Tanpınar, 2003, s. 496-497). Ekrem, kitabında Fran­sız liselerinde okutulan teori kitaplarından da esinlenmiştir. Kendisi de Fransız edebiya­tından bazı eserlere başvurduğunu ve bizim edebiyatımıza fayda sağlayacağını düşündüğü konuları kitabına alırken çekinmediğini dile getirir (Recaizâde Mahmut Ekrem, 2011, s. 25). Bu bağlamda Ekrem’in hem konuları sınıflandırma biçiminde yenilik yapması hem de edebiyattan estetiğe ve psikolojiye doğru bir çıkış araması kitabın önemli taraflarından­dır.

Genç nesilde yeni bir edebiyat anlayışının oluşmasına etki eden Ta’lîm-i Edebiyat, se­bep olduğu tartışmalarla da söz konusu edebiyat anlayışının yerleşmesine ve Türk edebi­yatının modernleşme sürecinin hızlanmasına katkı sağlar (Sazyek, 2013, s. 2228). Ta’lîm-i Edebiyat’ın Türk edebiyatı açısından önemli noktalarından birisi de Recaizâde Mahmut Ekrem’in yenileşme yolunda önemli bir adım atması ve eski edebiyatın retorik gelene­ğinin dışına çıkarak modern edebiyat retoriğinin ilk örneğini vermiş olmasıdır. Kitapta Namık Kemal’in 1866 yılında Tasvir-i Efkâr’da yayımlanan “Lisân-ı Osmanî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazatı Şâmildir” makalesindeki görüşlerden esinlenme söz konusu­dur. Ekrem’in Ta’lîm-i Edebiyat’ın başında ve sonunda bu makaleden bazı alıntılar yaptığı görülmektedir. Namık Kemal’in; ifadenin, külfetli sanatlardan arındırılması ve lisanımıza özgü bir belagat kitabı hazırlanmasına ilişkin görüşleri âdeta Ekrem’in de çıkış noktası olmuştur. 

Yorumlar
  • 0 Yorum