Tarih, yaşanmış ve yaşanan hayatın her yönünü konu edinir. Dolayısıyla tarihin
oluşmasına katkı sunan etkenler de çeşitli olabilir. Fakat aksini düşünenler de vardır. Mesela, Hegel-Marx çizgisindeki tarihçiler, tarih içindeki olayların tamamen
iktisadî etkenler ile gerçekleştirildiğini savunurlar.